نگاهی سبک شناسانه به انواع تکرار در قصاید خاقانی (مطابق با نظریه فرمایست های روس)

یکی از جریان های اثرگذار نقد ادبی در سطح جهانی، که با دیدی علمی آثار ادبی را مورد بررسی قرار داد، آراء فرمالیست های روس بودکه در بحث آفرینش شعر مسئله ی برجسته سازی را مطرح کردند. سبک شناسان معتقدند برجسته سازی به تبع «نگرش خاص» و«گزینش» از طرف شاعر صورت می پذیرد. بدین صورت که نگرش خاص شاعر موجب گزینش نوع خاصی از زبان میشود که زبان وی را برجسته می کند. یکی از راه های برجسته سازی هنری در شعر قاعده افزایی است که شاعران به شیوه های مختلف به این کاراقدام می کنند. قاعده افزایی در شعر فارسی از طریق به کارگیری برخی از فنون ادبی حاصل می شود. اما این کار وقتی حسن محسوبمیشود که ذوق سلیم آنرا بپپسندد. خاقانی شروانی با استفاده از تکرار در سطح «آوا (وزن و واج)، واژه، گروه و جمله» و با استفاده از فنون ادبی ای مانند: واج آرایی، ردالصدر الی العجز، جناس، سجع و... به قاعده افزایی در قصایدش اقدام کرده است. این امر میتواند دراثر نگرش خاص شاعر و در جهت اظهار فضل و نمایش مهارت شعرسرایی صورت پذیرفته باشد. پژوهش حاضر کوششی است جهتیافتن نمونه های این اقدام و نشان دادن تاثیر این مقوله در برجسته سازی و نقش آن در هنری تر شدن زبان شاعر.

Keywords:

فرمالیسم , سبک شناسی , برجسته سازی , قاعده افزایی , خاقانی