«انسان دینی» و «دین انسانی»

مفهوم «انسان دینی» در گذر تاریخ دچار تحول معنایی شده و به تبع آن، مختصات و شاخصه های آن نیز تغییر کرده است. معنای کلمه ی دینی یا دین دار به عنوان یک صفت برای انسان و وسعت دامنه ی مفهومی آن، به تعریف خود دین بستگی دارد. در دوره ی پیشامدرن اعتقاد بر این بود که دین، امری آسمانی، قدسی، جزمی، واقع­گرا و بی­بدیل است و مصداق آن، ادیان نهادین و رسمی حاکم بر جامعه بود. اما در دوره ی مدرن، مفهوم دین وسیع­تر شده و همه ی دستگاه های فکری را که به نوعی کارکرد دارند و به کار معنابخشی جهان می آیند، شامل می­شود. از این نوع دین به «دین انسانی» تعبیر می شود. به دلیل وسیع ترشدن دایره ی مفهومی کلمه ی دین، هم مفهوم «انسان دینی» وسیع­تر شده است و هم شاخصه های آن تغییر کرده است. شاخصه­های «انسان دینی» از دوره­ای به دوره ی دیگر و از دینی تا دین دیگر، با یکدیگر تفاوت دارند. اما درعین حال می­توان برخی از شاخصه­های مشترک مانند التزام و تعهد، انتخابگری، انگیزه­مندی و شعف، انتخابگری و هدفمندی را برای آن نام برد. دین انسانی که عمدتا محصول دوره ی مدرن است، به دینی گفته می شود که معلول انسان و نیازمندی های مختلف اوست و در آن، بر ارزش ها، خواست­ها و نقاط قوت انسان تاکید فراوان می شود. برخی از شاخصه­های دین انسانی عبارت اند از: منشا بشری داشتن، کارکردداشتن، غیرقدسی بودن، این جهانی بودن، محوریت انسان، تغییر پذیری، فردی و خصوصی بودن، بدیل پذیری و ....

«انسان دینی» و «دین انسانی» Keywords:

۱. انسان , ۲. دین , ۳. دین داری , ۴. دین انسانی , ۵. انسان دینی