مفهوم سازی احترام میان والدین و فرزندان: بررسی زبان اجتماع در شاهنامه فردوسی

شاهنامه، بزرگ ترین اثر ادبی ایران باستان و بازتاب دهنده ی فرهنگ کهن ایرانیان است که علاوه بر زیبایی و ظرافت ادبی، درسنامه ای عمیق در روابط اجتماعی افراد و گروه های انسانی است که درک مفاهیم ارزشی و فرهنگی در ضمن حماسه ها و اساطیر آموزش داده می شود. هدف تحقیق بررسی مفهوم سازی ارزش فرهنگی احترام در روابط والدین - فرزندان و فرزندان – والدین در تمامی داستان ها است که در هر گروه به چه صورت مفهوم سازی شده اند و نمادهای این مفاهیم در زبان چه هستند. این پژوهش با رویکرد زبان شناسی فرهنگی به موضوع پرداخته است. چارچوب نظری رویکرد شامل طرح-واره ها، مقوله ها و استعاره های فرهنگی است که ابزار تحلیل کاربرد زبان شناسی فرهنگی هستند. طرح واره فرهنگی کاربردی به عنوان زیرشاخه ای از طرح واره های فرهنگی مبنای مطالعه داده های جمع آوری شده قرارگرفته و به روش توصیفی - تحلیلی به بررسی آن ها پرداخته است. مطالعه نشان می دهد که ارزش فرهنگی و اجتماعی احترام به صورت کنش کلامی مانند "آفرین کردن" و یا کنش غیرکلامی مانند "نواختن" و "خاک بوسیدن" مفهوم سازی شده اند که مفاهیمی مانند "نواختن" و "چشم بوسیدن" از جانب والدین و "خاک بوسیدن" و "بر زمین سرنهادن" از جانب فرزندان در روابط اجتماعی به کار می رفته است که نشان از حالت تواضع و فروتنی از سمت فرزندان و حالت حمایت از سمت والدین می باشد.

Keywords:

تکمفهوم , تککنش , طرحواره کاربردی , مفهومسازی فرهنگی , زبانشناسی فرهنگی , شاهنامه فردوسی , زبان شناسی اجتماعی