بررسی فقهی حقوقی ترکه پس از فوت متوفی

Publish Year: 1392
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 210

This Paper With 28 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_LAWT-4-7_006

تاریخ نمایه سازی: 17 آذر 1401

Abstract:

چکیده سوال مهم مطرح پس از وفات مورث این است که آیا مالکیت ورثه نسبت به ترکه بلافاصله با فوت مورث صورت می پذیرد یا شرط تحقق آن، پرداخت دیون و اخراج وصایا است؟ در میان فقیهان برخی معتقدند، قبل از پرداخت دیون و وصایا، ترکه در ملک متوفی باقی می ماند. بنا بر نظری دیگر، اگر دین مستوعب ماترک باشد، ترکه به ورثه منتقل نشده و در حکم مال میت است. گروهی دیگر نیز معتقدند که ترکه به مجرد فوت متوفی به نحو متزلزل و مراعی به ورثه منتقل می گردد. ثمره عملی نظریات مزبور در بحث مالکیت نمائات ترکه در فاصله وفات تا تادیه دیون و نیز در مسئله وراثت حمل ناشی از تلقیح نطفه بعد از فوت مورث آشکار می گردد. این جستار با نقد و بررسی ادله ارائه شده برای نظریات مختلف، نظریه مالکیت متزلزل ورثه بر ترکه به محض وفات مورث را اقوی دانسته است. ضمن اینکه از دیدگاه حقوقی نیز نظر مزبور را با مقررات قانون مدنی سازگارتر می داند. واژگان کلیدی:ترکه، مالکیت متزلزل، دین، ورثه، فقه امامیه، حقوق ایران.

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
  • بررسی فقهی حقوقی ترکه پس از فوت متوفیسید محمدمهدی قبولی ...
  • واژگان کلیدی:ترکه، مالکیت متزلزل، دین، ورثه، فقه امامیه، حقوق ایران ...
  • یکی از مهم ترین مسائل مطرح در فقه و حقوق ...
  • ترکه (مفهوم، اموال و حقوق تشکیل دهنده ترکه و حقوق ...
  • ۱-۱- مفهوم ترک ...
  • ترکه در لغت ماخوذ از «ترک» و به معنای اموالی ...
  • در متون قانونی ترکه تعریف نشده و اموال و حقوق ...
  • البته بر اساس نظر اخیر نیز حقوق طلبکاران متوفی که ...
  • ۲-۱- اموال و حقوق جزء ترکه۱-۲-۱- اموال جزء ترکهاموال موجود ...
  • ۲-۲-۱- حقوق مالی جزء ترکهحقوق مالی جزء ترکه فراوان است. ...
  • البته در مورد انتقال برخی حقوق مالی اختلافاتی به چشم ...
  • در مقام نقد نظر مزبور می توان گفت، پیش بینی ...
  • جالب توجه است که برخی از فقیهان (طباطبایی، ۱۴۲۶، ۸/۲۶۸) ...
  • در پاسخ می توان گفت همین امر در مورد حق ...
  • در پایان این قسمت توجه به این نکته شایسته است ...
  • ۳-۱- حقوق متعلق به ترکهغیر از ورثه که به واسطه ...
  • ماده ۸۶۹ قانون مدنی در مقام بیان حقوقی که پس ...
  • همچنین ذکر این نکته لازم است که ماده ۲۲۶ قانون ...
  • نقد و بررسی نظرات فقهی در خصوص چگونگی مالکیت ورثه ...
  • فقیهان امامی[۱۲]، بحث مزبور را در ابواب مختلف از جمله ...
  • در هر حال در خصوص مالکیت ورثه بر ترکه می ...
  • نظرات مزبور دارای ثمرات عملی نیز می باشد. یکی از ...
  • با توجه به شرط مذکور در ماده ۸۷۵ ق.م. باید ...
  • در هر حال ارزیابی و داوری نظریات مزبور نیازمند واکاوی ...
  • ادله نظریهصاحب زبده البیان (محقق اردبیلی، بی تا، ۶۴۹) در ...
  • بعضی دیگر از فقها (فاضل کاظمی، بی تا، ۴/۱۷۲-۱۷۳) با ...
  • نقد ادلهاز جمله ایراداتی که بر این نظریه وارد شده ...
  • ایراد عمده ای که بعضی از محققین امامی (آشتیانی، ۱۴۲۵، ...
  • بنابراین با توجه به اجماع فقیهان امامی در موارد مذکور ...
  • ۱-۲- نظریه عدم مالکیت ورثه در فرض استیعاب دیونبرخی از ...
  • ادله نظریه ادلیل نخستی که قائلان به این نظریه برای نظر ...
  • دومین دلیل ارائه شده، استناد به روایتی از حضرت علی ...
  • طرفداران نظریه فوق، در تایید نظرشان به اجماع نیز متمسک ...
  • استناد دیگر این گروه از فقیهان برای اثبات نظریه خود، ...
  • نقد ادلهادله ارائه شده برای نظریه فوق، قابل خدشه است. ...
  • برخی دیگر از دانشمندان فقه (نجفی، ۱۳۹۴، ۲۶/۸۵؛ فاضل مقداد، ...
  • در مورد اجماع ادعایی نیز باید گفت، اختلاف نظر شدید ...
  • ذکر این نکته لازم است که قائلان نظریه مورد بررسی، ...
  • استناد به اصل عملی نیز مورد انتقاد قرار گرفته است ...
  • ۳-۲- نظریه مالکیت ورثه به مجرد وفات مورثگروهی از فقهای ...
  • بررسی ادله نظریهاین دسته از دانشمندان فقه در تایید نظریه ...
  • البته بعضی (آشتیانی، ۱۴۲۵، ۱/۵۷۹ و ۵۸۰) به این استدلال ...
  • در پاسخ این اشکال گفته شده (شهید ثانی، ۱۴۱۸، ۱۳/۵۰۵) ...
  • طرفداران این نظریه، علاوه بر استدلال به اطلاق آیات و ...
  • برخی از دانشمندان فقه (فاضل هندی،۱۴۲۳، ۹/۳۹۰؛ حسینی عاملی، بی ...
  • حقوق موضوعهدر حقوق موضوعه ایران مواد مختلفی به بحث ترکه ...
  • در مقام نقد این نظر باید گفت به نظر می ...
  • ممکن است این شبهه مطرح گردد که اگر با فوت ...
  • در پاسخ باید گفت مسئله قبول یا رد ترکه مدخلیتی ...
  • منابع۱- قرآن کریمالف) منابع فارسی۲- امام خمینی، سید روح الله ...
  • امامی، سید حسن (۱۳۷۴)،حقوق مدنی، ج ۳، چ ۱۱، تهران، ...
  • بهرامی احمدی، حمید (۱۳۹۰)، حقوق تعهدات و قراردادها با مطالعه ...
  • (۱۳۸۶)، کلیات عقود و قراردادها، چ ۲، تهران، نشر میزان ...
  • جعفری لنگرودی، محمدجعفر (۱۳۷۹)، مجموعه محشی قانون مدنی، چ ۱، ...
  • (۱۳۷۰)، وصیت - ارث، چ ۲، تهران، انتشارات دانشگاه تهران ...
  • حائری شاهباغ، سیدعلی (۱۳۷۶)، شرح قانون مدنی، ج۲، چ ۱، ...
  • سنگلجی، محمد (۱۳۸۷)، چهار رساله، چ ۱، تهران، موسسه فرهنگی ...
  • شهیدی، مهدی (۱۳۷۴)، ارث، چ ۱، تهران، انتشارات سمت ...
  • (۱۳۸۸)، حقوق مدنی، سقوط تعهدات، ج ۵، چ ۹، تهران، ...
  • طاهری، حبیب الله (۱۴۱۸ق)، حقوق مدنی، ج ۲، چ ۲، ...
  • عمید، موسی (بی تا)، ارث در حقوق مدنی ایران (تقریرات)، ...
  • قاسم زاده، سید مرتضی (۱۳۸۸)، ماهیت حقوقی قبول و رد ...
  • قانون امور حسبی۱۶- قانون تجارت۱۷- قانون مدنی۱۸- قبله ای خوئی، ...
  • قبولی درافشان، سید محمد هادی (۱۳۸۶)، مفهوم بیع و تمایز ...
  • کاتوزیان، ناصر (۱۳۷۶)، دوره مقدماتی حقوق مدنی (ارث)، چ ۱، ...
  • (۱۳۸۴)، دوره مقدماتی حقوق مدنی، اموال و مالکیت، چ ۱۰، ...
  • (۱۳۸۲)، وصیت در حقوق مدنی ایران، چ ۱، تهران، موسسه ...
  • مصلحی عراقی، علی حسین (۱۳۸۴)، حقوق ارث، چ ۱، تهران، ...
  • موسوی بجنوردی، سیدمحمد (۱۳۸۲)،اقاله، پژوهش نامه متین، سال پنجم، شماره ...
  • نوری، رضا (۱۳۷۴)، شفعه- وصیت- ارث (اسباب ثلاثه تملک در: ...
  • ب) منابع عربی۲۶- آخوند خراسانی، مولی محمدکاظم (۱۴۰۶ق)، حاشیه المکاسب، ...
  • (۱۴۹۹ق)، کفایه الاصول، چ ۱، قم، موسسه آل البیت لاحیاء ...
  • آشتیانی، میرزا محمدحسن بن جعفر (۱۴۲۵ق)، کتاب القضاء، ج ۱، ...
  • ابن ادریس حلی، محمد (۱۴۱۰ق)، سرائر، ج ۲، چ ۲، ...
  • (۱۴۱۰ق)، سرائر ج ۳، چ ۲، قم، موسسه النشر الاسلامی ...
  • ابن علامه (فخر المحققین)، ابوطالب محمد بن حسن بن یوسف ...
  • ابن فارس، ابوحسین احمد (۱۴۰۴ق)، معجم مقاییس اللغه، ج ۱، ...
  • ابو حبیب، سعدی (۱۴۰۸ق)،القاموس الفقهی، چ ۲، دمشق، دارالفکر ...
  • اراکی، محمدعلی (۱۴۱۳ق)، رسالتان فی الارث و نفقه الزوجه، چ ...
  • امام خمینی، سید روح الله (۱۳۹۰ق)، تحریر الوسیله، ج ۱، ...
  • (۱۴۲۱ق)، کتاب البیع، ج ۱، چ ۱، تهران، موسسه تنظیم ...
  • انصاری، شیخ مرتضی (۱۴۱۵ق)، الوصایا و المواریث، چ ۱، قم، ...
  • (۱۴۲۰ق)، کتاب المکاسب، ج ۳، چ ۲، قم، الموتمر العالمی ...
  • (۱۴۲۰ق)، کتاب المکاسب، ج ۶، چ ۲، قم، الموتمر العالمی ...
  • انیس، ابراهیم و دیگران (۱۳۷۴ش)، المعجم الوسیط، ج ۱ و ...
  • بحر العلوم، سید محمد مهدی (۱۴۰۳ق)، بلغه الفقیه، ج ۱، ...
  • (۱۴۰۳ق)، بلغه الفقیه، ج ۴، چ ۴، تهران، منشورات مکتبه ...
  • حر عاملی، محمد بن حسن (بی تا)، وسائل الشیعه الی ...
  • حسینی روحانی، سید محمد (۱۴۱۷ق)، المسائل المنتخبه، چ۱، کویت، شرکه ...
  • حسینی عاملی، سید محمد جواد (بی تا)، مفتاح الکرامه فی ...
  • خمینی، سیدمصطفی (۱۴۱۸ق)، خیارات، ج ۲، چ ۱، تهران، موسسه ...
  • زحیلی، وهبه (۱۴۰۹ق)، الفقه السلامی و ادلته، چ ۳، دمشق، ...
  • سبزواری، سید عبد الاعلی (بی تا)، جامع الاحکام الشرعیه، چ ...
  • سید سابق (۱۳۹۱ق)، فقه السنه، ج ۳، چ ۱، بیروت، ...
  • شوشتری، سید محمد جعفر (بی تا)، منتهی الدرایه، ج۳، بی ...
  • شهید اول، شمس الدین محمد بن مکی عاملی (۱۴۱۴ق)، الدروس ...
  • شهید ثانی، زین الدین بن علی بن احمد عاملی (۱۴۱۸ق)، ...
  • شیخ بهائی، بهاء الدین ابو الفضائل محمد بن حسین بن ...
  • شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن (۱۳۵۱ش)، المبسوط، ج ۸، ...
  • (۱۴۰۷ش)، تهذیب الاحکام، ج ۶، چ ۴، تهران، دارالکتب الاسلامیه ...
  • (۱۳۶۵ش)، تهذیب الاحکام، ج ۹، چ ۴، تهران، دارالکتب الاسلامیه ...
  • (۱۴۰۹ق)، خلاف، ج ۲، قم، موسسه النشر الاسلامی ...
  • (۱۴۱۷ق)، عده الاصول، ج ۱، چ ۱، بی جا ...
  • طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم (۱۳۷۸ش)، حاشیه المکاسب، ج ۲، ...
  • (۱۴۱۵ق)، سوال و جواب، چ ۱، قم، مرکز نشر العلوم ...
  • طباطبایی، سید تقی (۱۴۲۶ق)، مبانی منهاج الصالحین، ج ۸، چ ...
  • طباطبایی، سید علی (بی تا)، ریاض المسائل، ج۲، چ ۱، ...
  • علامه حلی، جمال الدین حسن بن یوسف بن علی بن ...
  • (۱۴۲۰ق)،تذکره الفقهاء، ج ۱۱، چ ۱، قم، موسسه آل البیت ...
  • علامه حلی، جمال الدین حسن بن یوسف بن علی بن ...
  • علامه حلی، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی (۱۴۱۴ق)، تذکره ...
  • (۱۴۰۴ق)، مبادئ الوصول الی علم الاصول، چ ۳، قم: مکتب ...
  • فاضل تونی، مولی عبدالله بن محمد بشروی خراسانی (۱۴۱۲ق)، الوافیه، ...
  • فاضل کاظمی، جواد بن سعد اسدی (بی تا)، مسالک الافهام ...
  • فاضل مقداد، مقداد بن عیدالله سیوری (۱۴۲۵ق)، کنز العرفان فی ...
  • فاضل هندی، محمد بن حسن (۱۴۲۳ق)، کشف اللثام، ج ۹، ...
  • فتح الله، احمد (۱۴۱۵ق)، معجم الفاظ الفقه الجعفری، چ ۱، ...
  • فراج حسین، احمد (۱۴۱۸ق)، نظام الارث فی التشریع الاسلامی، بیروت، ...
  • محقق اردبیلی، مولی احمد (بی تا)، زبده البیان فی احکام ...
  • (۱۴۱۴ق)، مجمع الفائده و البرهان، ج ۱۱، چ ۱، قم، ...
  • محقق اصفهانی، شیخ محمد حسین (۱۴۱۸ق)، حاشیه المکاسب، ج ۱، ...
  • محقق حلی، ابوالقاسم نجم الدین جعفر بن حسن (۱۴۰۹ق)، شرایع ...
  • (۱۴۰۹ق)، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج ۴، ...
  • (۱۴۰۳ق)، معارج الاصول، چ ۱، قم، موسسه آل البیت (ع) ...
  • محقق خوئی، سید ابوالقاسم (۱۴۱۲ق)، مصباح الفقاهه، ج ۳، چ ...
  • (۱۴۱۰ق)، منهاج الصالحین، ج ۲، چ ۲۸، قم، نشر مدینه ...
  • محقق سبزواری، محمد باقر (۱۴۲۳ق)، کفایه الاحکام، ج ۱، چ ...
  • (۱۴۲۳ق)، کفایه الاحکام، ج ۲، چ ۱، قم، موسسه النشر ...
  • محقق کرکی (محقق ثانی)، علی بن حسین (۱۴۱۱ق)، جامع المقاصد ...
  • مظفر، شیخ محمدرضا (بی تا)، اصول الفقه، ج ۱، قم: ...
  • مغنیه، محمد جواد (۱۳۷۴ش)، الفقه علی المذاهب الخمسه، چ ۳، ...
  • مکارم شیرازی، ناصر (۱۴۱۳ق)، انوار الفقاهه، ج۱، چ ۲، قم، ...
  • میرزای قمی، ابوالقاسم بن حسن (بی تا)، جامع الشتات (چاپ ...
  • (بی تا)، قوانین الاصول، بی جا ...
  • نجفی، شیخ محمد حسن (۱۳۹۴ق)، جواهر الکلام، ج ۲۶، چ ...
  • (۱۳۶۸ش)، جواهر الکلام، ج ۳۹، چ ۳، تهران، دارالکتب الاسلامیه ...
  • (۱۴۰۴ق)، جواهر الکلام، ج ۲۴، چ ۷، بیروت، داراحیاء التراث ...
  • وحید خراسانی، حسین (۱۴۲۸ق)، منهاج الصالحین (للوحید)، ج ۳، چ ...
  • [۱]- استادیار دانشگاه فردوسی مشهد Email: ghaboli@um.ac.ir[۲]- دانشجوی دوره دکتری ...
  • [۴]- «محمد بن الحسن باسناده عن الحسین بن سعید، عن ...
  • [۵]- ماده ۲۵۳ قانون مدنی در این زمینه مقرر داشته ...
  • [۶]- البته باید توجه داشت بر اساس ماده ۷۸۸ قانون ...
  • [۷]- جالب توجه است که این فقیه ارجمند، استقاله از ...
  • [۸]- ماده ۲۸۳ قانون مدنی: «بعد از معامله طرفین می ...
  • [۹]- ماده ۲۳۱ قانون مدنی: «معاملات و عقود فقط درباره ...
  • [۱۰]- ماده ۲۵۳ قانون مدنی: «در معامله فضولی اگر مالک ...
  • ماده ۴۵۵ قانون مدنی: «اگر پس ازعقد بیع مشتری تمام ...
  • [۱۱]- البته لازم به ذکر است که ضمانت اجرای تقسیم ...
  • [۱۲]- رک: شهید ثانی، ۱۴۱۸، ۱۳/۶۲؛ میرزای قمی، بی تا، ...
  • [۱۳]- ماده ۸۷۵: «شرط وراثت زنده بودن در حین فوت ...
  • [۱۴]- جالب توجه است که بعضی از فقیهان (علامه حلی، ...
  • [۱۵]- سوره نساء، آیه شریفه ۱۱. [۱۶]- این دانشی فقه (محقق ...
  • [۱۷]- البته باید توجه داشت بعضی از فقیهان (ابن ادریس ...
  • [۱۸]- سوره نساء، آیه شریفه ۱۱ [۱۹]- «الحسن بن محبوب عن ...
  • [۲۰]- برای دیدن نظر حقوقی موافق رک: شهیدی، ۱۳۷۴، ص ...
  • [۲۱]- «واختلف الامامیه فیما بینهم، فذهب اکثر فقهائهم الی ان ...
  • [۲۲]- مثل قوله صلی الله علیه و آله: «ما ترک ...
  • [۲۳]- آیه ۷ سوره مبارکه نساء: «للرجال نصیب مما ترک ...
  • [۲۴]- آیه ۱۱ سوره مبارکه نساء: «یوصیکم الله فی اولادکم» ...
  • [۲۵]- آیه ۱۱ سوره مبارکه نساء: «و لابویه لکل واحد ...
  • آیه ۱۲ سوره مبارکه نساء: «و لکم نصف ما ترک ...
  • آیه ۱۲ سوره مبارکه نساء: «و ان کان رجل یورث ...
  • [۲۶]- «محمد بن عیسی عن عبد الله بن المغیره عن ...
  • [۲۷]- برای مطالعه تفصیلی و دیدن نظرات اصولی رک: شیخ ...
  • [۲۸]- ماده ۲۹۱ قانون امور حسبی: «هر وصیتی که به ...
  • [۲۹]- ماده ۴۲۱ قانون تجارت: «همبن که حکم ورشکستگی صادر ...
  • [۳۰]- ماده ۲۶۴ فانون امور حسبی: «درصورتی که متوفی وصی ...
  • [۳۱]- برای مطالعه بیشتر در این زمینه ر. ک. مصلحی ...
  • نمایش کامل مراجع