معماری شبه قاره هند؛ مقدس، اساطیری و رازآمیز

هنر هند اساسا هنری دینی- اساطیری است، عناصر نمادین این هنر هریک به ذکر ساحتی از وجوه بیکران و متفاوت عالم ملکوت می پردازند. دین در هند مجموعه ای وسیع و نامتناسب از نوشته های آسمانی، آراء گوناگون نظری، مکاتب فلسفی و افسانه های مقدس و اساطیری با نظم و ت رتیبی خلل ناپذیر است که علیرغم پیچیدگی و تنوع، شگفت آور و در خور تحسین است. پیدارگی دین و شعائر مبتنی بر یکتاپرستی، چند خدایی و یگانه انگاری به مثابه جنگل انبوه و بی ا نتهایی است که با برداشت سطحی و ساده اندیشانه نمی توان با جوهر اصلی آن قرابت یافت. اگر از نظر ذوقی که محصول لغزش پذیر معیارهای زیباشناسی غرب است به هنر هند نظر افکنیم آفرنش های هنری هند را در موسیقی، عجیب؛ در نقاشی، مبهم؛ در معماری، گیج کننده و در پیکرتراشی نامتناسب خواهیم یافت. پس رواست که بر طریق انصاف، بانگاهی ژرف و متناسب با شرایط حاکم بر شبه قاره، درباره هنر آن قضاوت شود. کوته فکری است اگر جهان هنری هند را با معیارهای غرب بسنجیم. شاید بهتر است اعتراف کنیم که به جز هندی کسی نمی تواند هنر هند را چنان که هست دریابد، یا درباره آن به وجهی بخشایش پذیر، مطلبی بنویسد. عظمت شاهکارهای هنر هند پیش آنکه تلاش برای شکل دادن به زیبایی باشد، انگیزه ای برای زهد و تورع و فراهم سازی پایه ای از ایمان است و بدون تردید کلیدهایی برای ادراک آنها وجود دارد که بر ما آشکار نیست. با این همه به خود اجازه می دهیم تا اصالت موضوع، میدان عظمت، وحدت ترکیب، وضوح، سادگی، روشنی و بسیاری از ویژگی های شگفت انگیز آن را بستاییم.

Keywords:

بودیسم , هندوئیسم , آیین جین , معماری اسلامی