رابطه وجدان تحصیلی با فرسودگی تحصیلی: نقش واسطه گری اهداف پیشرفت

مقدمه: فرسودگی تحصیلی دانشجویان با کاهش عملکرد تحصیلی همراه است به همین دلیل شناسایی عوامل تاثیرگذار بر آن مورد توجه متخصصان و صاحب­ نظران قرار دارد. وجدان تحصیلی یکی از این عوامل است که اخیرا نقش آن در زمینه ­های مختلف تحصیلی،اجتماعی و شغلی مورد توجه قرار گرفته است.وجدان تحصیلی رفتارها و اهداف فرد را تحت تاثیر قرار می ­دهد و پیامدهای متعددی به لحاظ فردی و جمعی به بار می ­آورد. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه وجدان تحصیلی با فرسودگی تحصیلی باواسطه­ گری اهداف پیشرفت در دانشجویان دانشگاه شیراز بود. روش: پژوهش از نوع همبستگی با استفاده از مدل­ یابی معادلات ساختاری که برای اجرای آن تعداد ۲۵۰ نفر از دانشجویان دانشگاه شیراز در سال تحصیلی۹۷-۹۶ به شیوه نمونه­ گیری خوشه­ ای چندمرحله­ ای انتخاب شده و به پرسشنامه وجدان تحصیلی، مقیاس فرسودگی تحصیلی و اهداف پیشرفت تحصیلی پاسخ دادند. داده­ های جمع ­آوری با روش تحلیل مسیر و با استفاده از نرم افزارAMOS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای بررسی نقش واسطه ­گری اهداف پیشرفت از دستور بوت استراپ استفاده شد. یافته ­ها: براساس یافته ­ها وجدان تحصیلی دارای تاثیر مثبت بر اهداف پیشرفت (عملکرد گرایشی، تسلط گرایشی، عملکرد اجتنابی و تسلط اجتنابی) و تاثیر منفی مستقیم بر فرسودگی تحصیلی (۰/۳۰-=β و۰/۰۰۰۱=P)بود. همچنین، اهداف عملکرد گرایشی و تسلط گرایشی دارای تاثیر منفی و هدف عملکرد اجتنابی دارای تاثیر مثبت بر فرسودگی تحصیلی بودند و به جز هدف تسلط اجتنابی، سایر اهداف پیشرفت توانستند در بین وجدان تحصیلی و فرسودگی تحصیلی نقش واسطه ­گری ایفا نمایند. نتیجه­ گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد وجدان تحصیلی به طور مستقیم و با افزایش دو جهت­ گیری هدف تسلط گرایشی و عملکرد گرایشی می­ تواند فرسودگی تحصیلی را کاهش ­دهد. با این حال، وجدان تحصیلی می­ تواند با افزایش هدف عملکرد اجتنابی به افزایش فرسودگی تحصیلی بیانجامد. این یافته­ ها بیانگر اهمیت وجدان تحصیلی به عنوان یکی از مولفه ­های مهم در اهداف پیشرفت تحصیلی و نشانگر تاثیر سازنده­ی آن در کاهش فرسودگی تحصیلی از راه اهداف گرایشی (از نوع عملکردی و نوع تسلطی) است.

Keywords:

Academic Conscience , Academic Burnout , Achievement Goals , students . , اهداف پیشرفت , دانشجویان , فرسودگی تحصیلی , وجدان تحصیلی