مطالعه ای آینده پژوهانه در ابعاد مختلف «آموزش»: ارائه ی چشم اندازی از مدرسه ی میان رشته ای آینده

در طول نیم قرن گذشته کوشش پیوسته ای در راستای بهسازی سخت افزاری و نرم افزاری سیستم تعلیم و تربیت صورت گرفته است؛ اما به نظر می رسد انگاره های کانونی پیرامون مفاهیمی چون مدرسه، آموزش، مهارت های کلیدی و نقش معلم دچار دگردیسی خاصی نشده اند. در آستانه ی انقلاب صنعتی چهارم و در جهانی که بارزترین مشخصه های آن عدم ثبات، عدم قطعیت، پیچیدگی و ابهام است، ماهیت «تعلیم و تربیت» نیازمند بازنگری ریشه ای است. هوشمند سازی مدارس، استفاده از فناوری های اطلاعاتی، تغییر کتب درسی، اصلاح دوره های آموزشی و ترازیابی مبتنی بر تجربه های موفق، تلاش هایی بوده که در سال های اخیر سعی در بهبود وضعیت سیستم آموزش وپرورش کشور داشته اند، اما پرواضح است که این تلاش ها نمی توانند منجر به تغییر پارادایم لازم در حوزه ی آموزش شوند. در این مقاله با رویکرد آینده پژوهانه و استفاده از روش بریکلاژ و بررسی روندهای کیفی و نشانک های ضعیف، تغییر ابعاد اصلی آموزش و دگردیسی آن ها موردبررسی اجمالی قرارگرفته است و سپس با شالوده شکنی در پیش فرض های سنتی یادگیری همچون انباشت دانش، محوریت آموزگار، آزمون های استاندارد، ساعات حضور غیر منعطف و تلقی کارخانه ای از مدارس، تصویری بدیل از مدرسه به مثابه «کارگاهی مشارکتی» ترسیم شده است. تجربه های میان رشته ای، بازآموزی و عبور از آموخته های پسین، مفاهیم نظری کلیدی چنین مدرسه ای هستند و کودکان را برای آینده هایی بدیل که ممکن است هیچ شباهتی با گذشته نداشته باشند، مهیا می کنند. از نتایج این مقاله که از ترکیب میان رشته ای مباحث حوزه ی آموزش، روانشناسی، جامعه شناسی با آینده پژوهی به دست آمده می توان در راستای پیش نگری و خط مشی گذاری کلان در حوزه ی آموزش وپرورش بهره برد.

Keywords:

آینده پژوهی , تعلیم و تربیت , میان رشتگی , تجربه های میان رشته ای , مدرسه آینده