طراحی و بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس میل به تجربه مجدد روابط آسیب زا

مقدمه: افراد دارای تجربه روابط آسیب زا، با اختلالات روحی و روانی، تحریک پذیری و اختلال عملکرد مواجه می شوند. پژوهش حاضر با هدف طراحی و روان سنجی ابزاری جهت بررسی و تشخیص میل به تجربه مجدد روابط آسیب زا انجام شد. روش ها: این مطالعه از نوع آمیخته اکتشافی بود. در مرحله کیفی با استفاده از روش گراندد تئوری، ۹ تن از متخصصان و ۸ تن از افراد باتجربه روابط آسیب زا مراجعه کننده به کلینیک های روان شناختی شهر رشت به وسیله مصاحبه نیمه ساختار یافته عمیق و روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. سپس پرسش نامه میل به تجربه مجدد روابط آسیب زا با ۵۲ سوال در طیف لیکرت تدوین گردید. در مرحله کمی که از نوع روش شناختی بود، ویژگی های روان سنجی با استفاده از روایی صوری، روایی محتوا و سازه و همچنین، پایایی همسانی درونی و ثبات مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: از نظر کیفی، روابط آسیب زا شامل «خشونت ادراک شده، نشانگان روان شناختی، راهبردهای حفظ رابطه ناسالم، ویژگی های شخصیت تاریک، مشکلات مربوط به تنظیم هیجان، عوامل نگهدارنده،آسیب های خانوادگی و رفتارهای خودشکن» بود. از نظر کمی نیز ابزار، روایی محتوا و صوری معتبری داشت. در روایی سازه با استفاده از روش تحلیل عاملی اکتشافی، سوالات پرسش نامه از همبستگی قابل قبولی برخوردار بود (بیش از ۳/۰). بر اساس نتایج تحلیل عاملی، مقیاس تجربه مجدد روابط آسیب زا در ۱۸ حیطه طراحی گردید. پایایی به روش همسانی درونی، ۸۷/۰ به دست آمد و پایایی ثبات به روش آزمون- بازآزمون در حد مطلوبی قرار داشت (۹۷/۰ = α). نتیجه گیری: روابط آسیب زا، مفهومی پیچیده، پویا، مداوم و همبسته از شرایط زمینه ای، عوامل نگهدارنده، شرایط علی و شرایط مداخله گر می باشد و شامل ابعاد گسترده ای از عوامل فردی و شخصیتی، فرهنگی و اقتصادی می شود. با توجه به روایی و پایایی مناسب، ابزار طراحی شده به منظور تشخیص میل به تکرار تجربه جهت مداخلات درمانی پیشنهاد می گردد.  

Keywords:

Emotional abuse , Spouse abuse , Psychometrics , Factor analysis , آزار عاطفی , همسرآزاری , روان سنجی , تحلیل عاملی