ارزیابی صحرایی شاخص های مورد استفاده در طراحی سیستم زهکشی زیرزمینی (مطالعه موردی: شبکه زهکشی شرکت ران بهشهر)

با ارزیابی عملکرد سیستم های زهکشی اجراشده و بررسی نقاط قوت و ضعف آنها، می توان زمینه­ای به وجود آورد تا برنامه­ریزان و طراحان نگاهی جامع­تر برای طراحی بهینه در طرح های آینده داشته باشند.  این مطالعه، روی شبکه زهکشی در حال بهره­برداری در منطقه بهشهر اجرا شد.  محل اجرای آزمایش شامل سه واحد است.  برای ارزیابی عملکرد سیستم زهکشی، دبی و سطح ایستابی بین زهکش ها به مدت سه ماه در فصل پاییز سال ۱۳۸۳ اندازه گیری شد.  برای ایجاد رابطه بین بار هیدرولیکی و دبی برای هر واحد از یک معادله درجه دوم مشابه فرمول هوخهات استفاده شد.  با استفاده از این رابطه، هدایت هیدرولیکی و عمق معادل واقعی مزرعه به­دست آمد.  مقدار هدایت هیدرولیکی محاسبه­شده برای هر سه واحد بین ۴/۱ تا ۴/۲ متر در روز بود که بیشتر از مقدار هدایت هیدرولیکی طراحی (۶/۰ متر در روز) است.  همچنین مقادیر عمق معادل به­دست آمده نشان داد که ظاهرا زهکش روی لایه غیر قابل نفوذ قرار گرفته است.  با استفاده از رابطه گلوور- دام، معادله افت سطح ایستابی نسبت به زمان به­دست آمد.  با استفاده از این رابطه، ضریب عکس العمل و آبدهی ویژه واقعی مزرعه محاسبه شد.  بر اساس نتایج به­دست آمده، مقدار متوسط ضریب عکس العمل واقعی مزرعه ۰۸/۰ و بیشتر از مقدار در نظر گرفته شده در مرحله طراحی (۰۴/۰) است، در حالی­که مقدار متوسط آبدهی ویژه محاسبه­شده ۷/۵ درصد و کمتر از مقدار در نظر گرفته شده در هنگام طراحی (۷/۷ درصد) است.  فاصله زهکش ها از یکدیگر بر اساس نتایج به­دست آمده بین ۳۰ تا ۳۹ متر تخمین زده شد که از فاصله زهکش های اجرا شده (۷۵ متر) کمتر است.

Keywords:

افت سطح ایستابی , دبی تخلیه زهکش , جریان ماندگار و غیرماندگار