روشی جدید در بهره برداری از منابع آب حوزه های آبریز مناطق خشک( مطالعه موردی: سد مروست)

با توجه به این که در مناطق با اقلیم خشک، آب به عنوان مهم ترین عنصر، نقشی حیاتی در شکل گیری و بقای سیستم های طبیعی، اقتصادی و اجتماعی دارد، ارائه روشی جدید و بهینه در بهره برداری از منابع آب این مناطق بسیار حائز اهمیت خواهد بود. احداث سد به منزله یکی از روش های مرسوم، که دارای آثار و پیامدهای محیط زیستی زیادی نیز است برای بهره برداری از منابع آب حوزه های آبخیز در چند دهه اخیر مورد توجه سیاستمداران قرار گرفته است. تامین هر چه بیشتر آب در این مناطق، ضرورت ارائه روشی جدید در بهره برداری از منابع آب را که دارای کمترین آثار و پیامدهای محیط زیستی است، ایجاب می کند. بااین هدف، ارزیابی آثار محیط زیستیEIA۱ به عنوان ابزاری به منظور کاهش آثار و پیامدهای مذکور استفاده می شود که در آن بیشتر با نگاهی فرایندی به فعالیت های دو فاز احداث و بهره برداری از سد، به ارائه راهکارهای کاهش آثار و پیامدها پرداخته می شود. در این مقاله سعی شده است با نگاهی نو به این موضوع، روشی جدید در بهره برداری از منابع آب این مناطق ارائه شود. با این منظور، با انجام EIA بر روی سد مروست در استان یزد که با هدف تامین آب کشاورزی دشت مروست و جلوگیری از افت سطح آب زیرزمینی این دشت ساخته خواهد شد، روش استفاده تلفیقی (کریمی- صالحی) از منابع آب دشت مذکور پیشنهاد شد. در این روش با توجه به دبی آب ورودی به مخزن سد، تقویم آبیاری منطقه، سطح زیر کشت اراضی، سطح سفره آب زیرزمینی، به تناوب از آب مخزن سد و چاههای آب زیرزمینی استفاده خواهد شد. در صورت استفاده از این روش در مناطق خشک، ضمن بالا رفتن بازده آبیاری تا ۱/۹۶ درصد، آثار و پیامدهای منفی محیط زیستی به مقدار کمتری نیز بروز خواهدکرد.

Keywords:

آب , سد , محیط زیست , مدل , مروست