دو سنگ نوشته پهلوی نویافته بر فراز کوهستان نقش رستم Nmw۳وNmw۴

بر طبق گفته کتزیاس، کوهستان«دو ستیغ ی» یا «کوه حسین» امروزی در دشت مرودشت که صخره های نقش رستم بخشی از دامنه های آن را در بر می گیرد، آثار متنوعی از دوره پیش از تاریخ فارس(پناهگاه های شاخص نوسنگی) و دوره تاریخی(نقش برجسته انشانی«ایلامی»، آرامگاه های شاهان هخامنشی و نقش برجسته های دوره ساسانی) را در خود جای داده است. افزون بر این دژی مستحکم با سفال های دوره ساسانی و نخستین سده های اسلامی بر فراز کوهستان نقش رستم، این کوهستان را به یکی از متمایزترین کوه های زاگرس جنوبی بدل نموده است. سنگ نوشته های پهلوی متعدد، آثار شاخص دیگری هستند که بوسیله کاتبان محلی و مردم عادی در دامنه و فراز کوهستان نگاشته شده است. اغلب این سنگ نوشته ها به خط پهلوی کتابی(متصل) و در چند سطر کوتاه و گزیده بروی صخره ها و سنگ های هموار کوهستان به نگارش در آمده اند و مفاهیمی چون کتیبه های سنگ گور، اندرزهای پاردوکس-گونه، تک نگاره های دعاگونه و شرح ساخت و سازهایی بر فراز کوهستان را در بر می-گیرند. بر این اساس، این پژوهش در پی پاسخگویی به این پرسش است که حجاری سنگ-نوشته ها در این مکان به چه دلیل بوده است؟ در پاسخ به این پرسش این فرضیه مطرح می-گردد که کاتبان محلی سعی داشته اند که اندیشه ها و آرمان های خود را در آن برهه بروی صخره ها و سنگ ها به کتابت در آورند. هدف از پژوهش حاضر نیز معرفی و شناسایی دو سنگ نوشته نویافته، مربوط اواخر دوره ساسانی ست که بر فراز دره غربی کوهستان نقش-رستم به نگارش در آمده اند. با اینکه هر دو سنگ نوشته در اثر گذر زمان به شدت آسیب دیده اند، خوانش ما نشان می دهد که سنگ نوشته نخست حاوی اندرزی کوتاه از زبان طبیعت و دیگری به گاه شماری و نجوم اشاره دارد.

Keywords:

واژگان کلیدی: فارس , نقش رستم , سنگ نوشته پهلوی , گاه شماری , درخت