کتاب درمانی در کودکان: مطالعه مروری

بسیاری از صاحبنظران توجه به دوران کودکی را هموار ساختن راه برای زندگی سالم در بزرگسالی میدانند. کودکان در مراحل مختلف زندگی، از ویژگیهای رشد شناختی متفاوتی برخوردارند که در رفتار آنان قابل تشخیص است. اگر مراحل رشد به خوبی طی نشود، مشکلاتی به وجود می آورد که میتواند در رفتارهای ناهنجار کودک مشاهده شود. شناسایی داستان به عنوان ابزاری تربیتی، سابقه ای طولانی دارد. ولی استفاده از آن برای رفع مشکلات روانشناختی در سالهای اخیر در ایران مورد توجه قرار گرفته است. کتابدرمانی یک اصطلاح درمانی است که در ارتباط متقابل میان فرد با محتویات یک یا چند کتاب، شعر و دیگر موضوعات تالیف شده کاربرد دارد، آنچه مهم است تناسب بین اهداف درمانی و محتوای اطلاعات است. این روش درمانی در بسیاری از اختلالات روانی و حتی جسمی از افسردگی- شیدایی و اختلالات هراس تا پرخوری روانی و حتی برخی بیماریهای صعب العلاج مانند سرطان مورد استفاده قرار گرفته است (رابینسون، ۲۰۱۲؛ لنکوفسکی، .(۱۹۸۷ مقاله حاضر یک مطالعه مروری است، بدینصورت که با جستجو در متون چاپ شده در پایگاه های اطلاعاتی داخلی و خارجی، نسبت به جمع آوری، طبقه بندی و گزارش یافته های مرتبط چند سال گذشته در زمینه کتابدرمانی در کودکان اقدام شده است، تا تبیینی مناسب با موضوع مورد نظر ارائه شود. در تبیین اثربخشی کتاب درمانی بر انگیزش خواندن، شایان ذکر است که کتابدرمانی، تخیل کودک را فعال میکند و در عین حال به او کمک می کند راه های جدید را تجربه کند (پریرخ و ناصری، .(۱۳۹۰ همچنین فکر مثبت، در حالی که کودک لحظاتی شاد و لذت بخش را تجربه میکند و سرگرم میشود، در او شکل میگیرد (اشرفی ریزی، .(۱۳۸۳ تفکرمثبتی که میتواند علاقه به خواندن را در او نهادینه کند. لذتی که کودک در فرایند کتابدرمانی تحولی، به سبب خودمختاری و آزادی در بیان احساسات و هیجانات خود و همچنین درجریان فعالیتهای لذت بخشی که پس از خواندن کتاب رخ میدهد، تجربه می کند (آرائی و همکاران، .(۱۳۹۷ نتایج مطالعات نشان دادهاند که کتاب درمانی اثربخشی بالایی برای کودکان و نوجوانان دارد و میتواند برای رفع اختلالات و مشکلات مختلف در کودکان و نوجوانان استفاده شود (دلقندی و همکاران، .(۱۳۹۷ کتاب درمانی با توجه به اثرات مثبت آن می تواند به عنوان یکی از خدمات کتابخانه های عمومی برای اقشار دارای مشکلات خاص در جامعه و همچنین به عنوان یک خدمت بالینی و جذاب در آموزش و پرورش برای کودکان دارای مشکلات خاص ارائه شود.

Keywords:

کتاب درمانی , کودکان , نوجوانان.