زمین شیمی سنگ کل و شیمی کانی های سنگ های آذرین درونی حد واسط در ضلع شمالی رودخانه شاهرود حوالی زردکوه در استان گیلان، ایران

محدوده مورد بررسی ضلع شمالی رودخانه شاهرود در ناحیه زردکوه در شمال ایران جای دارد و بخشی از رشته کوه البرز به شمار می رود. واحد های سنگی رخنمون یافته در این منطقه بیشتر سنگ های آتشفشانی ائوسن (گدازه و سنگ های آذرآواری سازند کرج) هستند که به طور محلی توده های آذرین درونی آنها را قطع کرده اند. از آنجایی که این توده های آذرین درونی توالی فازهای ۱ و ۲ پالئوژن با سن ائوسن میانی- الیگوسن زیرین را قطع کرده اند پس سن آنها پس از الیگوسن زیرین است. از دیدگاه سنگ شناسی، توده های یادشده از نوع میکرودیوریت، مونزونیت و مونزودیوریت هستند. میکرودیوریت و مونزونیت ها بیشتر بافت پورفیرویید با خمیره نسبتا دانه ریز نشان می دهند و مونزودیوریت ها بافت گرانولار و اینترگرانولار دارند. برپایه دماسنجی و دمافشارسنجی کانی ها در توده های آذرین درونی ضلع شمالی رودخانه شاهرود، دمای پیدایش کلینوپیروکسن ها برابربا ۱۱۴۰ تا ۱۲۱۰ درجه سانتیگراد، بیوتیت ها برابربا ۷۵۰ تا ۸۰۰ درجه سانتیگراد و فشار تبلور کلینوپیروکسن ها غالبا برابربا ۶ تا ۸ کیلوبار به دست آمد. برپایه ترکیب شیمیایی سنگ کل و شیمی کلینوپیروکسن ها و بیوتیت ها، این توده های آذرین درونی سرشت کالک آلکالن پتاسیم بالا تا شوشونیتی دارند و از دیدگاه جایگاه زمین ساختی، در گستره پهنه های فرورانش حاشیه فعال قاره ای جای می گیرند. برپایه نمودار تغییرات نسبت های عنصرهای کمیاب Sm/Yb دربرابر La/Yb، ماگمای مادر سنگ های منطقه از خاستگاه پریدوتیتی گارنت و اسپینل داری (گارنت- اسپینل پریدوتیت) در ژرفای ۱۰۰ تا ۱۱۰ کیلومتری سرچشمه گرفته است که دچار ۱۰ تا ۲۰ درصد ذوب بخشی شده است.

Keywords:

آذرین درونی حد واسط , شیمی کانی ها , کالک آلکالن , حاشیه فعال قاره ای , البرز