بازخوانی ایرانی-اسلامی از تحقق حقوق شهروندی در شهرهای سنتی ایران؛ موردپژوهی: شهر یزد

بر خلاف اندیشه های رایج در خصوص نو ظهور بودن حقوق شهروندی، به نظر می رسد این مبحث با ظهور اسلام ایجاد شده و بخشی از مبانی نظری اسلامی را در بر گرفته است. بنابراین هدف این پژوهش بازخوانی اسلامی-ایرانی از تحقق حقوق شهروندی در شهرهای سنتی بیان می گردد. برای دستیابی به این هدف، در مرحله اول با استفاده از روش تحلیل محتوا، دیدگاه اسلام در باب حقوق شهروندی و راهکارهای احقاق آن بررسی شده و در مرحله دوم با بکارگیری روش استدلال منطقی طریقه ترجمان کالبد آن معرفی می شود. در گام سوم، مبانی نظری تحقیق در شهر یزد با رویکرد مفهوم به مصداق مورد بازخوانی قرار می گیرد. بنابر یافته های تحقیق مشخص شد که حق حیات، امنیت و رفاه و آسایش (استخراج شده از آیات قرآن) اهم حقوق اسلامی شهروندان هستند. راهبردهای کالبدی این مفاهیم نیز توجه به عدالت، انسجام بین کالبد و محتوا، سیر از کثرت به وحدت و سیر از ظاهر به باطن است که با راهکارهای مختلفی (مانند درون گرائی، مرکزگرائی، محوربندی فضا، سلسله مراتب، سامان بندی حرکت) تجلی پیدا می کنند، این مفاهیم و ترجمان کالبدی آن در شهر یزد بررسی و مشخص شد ساختار آن شهر به صورت نسبی حقوق شهروندان از منظر اسلام را پاس می دارد.

Keywords:

مبانی اسلامی-ایرانی , حقوق شهروندی , حق حیات , حق امنیت , حق رفاه و آسایش , یزد.