تحلیل تغییرات زمانی و مکانی خشکسالی آب زیرزمینی، مطالعه موردی: حوضه آبریز کارون بزرگ

خشکسالی به عنوان یکی از بلایای طبیعی تاثیرات عمده ای بر بخش های یک اکوسیستم می گذارد. گرچه امکان جلوگیری از وقوع آن وجود ندارد اما می توان با اقداماتی اثرات منفی آن را کاهش داد. با توجه به اهمیت زیاد منابع آب زیرزمینی در کشور، مطالعه خشکسالی های هیدروژئولوژیکی و عوامل موثر بر افت سطح آب های زیرزمینی در راستای ارائه راهکارهای مدیریتی این منابع حیاتی ضروری است. بدین منظور جهت بررسی تاثیر خشکسالی ها بر یکدیگر روند تغییرات آب زیرزمینی و ارزیابی خشکسالی آب زیرزمینی در حوضه آبریز کارون بزرگ با استفاده از شاخص های خشکسالی GRI و SDI در یک دوره آماری ده ساله (۱۳۹۵-۱۳۸۵) مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. نتایج نشان داد در بیشتر محدوده های مطالعاتی همبستگی بین شاخص های GRI و SDI وجود دارد. البته در برخی موارد تاثیر خشکسالی هیدرولوژی بر آب های زیرزمینی با تاخیر زمانی ۶ ماه تا یک ساله صورت می گیرد. نتایج همبستگی پایین دو شاخص خشکسالی آب های سطحی و زیرزمینی و همبستگی بالا بین شاخص GRI و میزان برداشت از منابع آب زیرزمینی نشان داد که عامل افت سطح آب در آبخوا ن ها را نمی توان تنها خشکسالی بیان کرد بلکه در برخی موارد برداشت های بی رویه تاثیر بیشتری دارد. به طور کلی شاخص خشکسالی GRI در طول دوره آماری ده ساله حوضه آبریز کارون بزرگ، در جنوب شرق و حوالی غرب حوضه آبریز مذکور نمایان تر می باشد و در سال های پایانی این دوره محدوده های سمت شمالی حوضه نیز درگیر خشکسالی های شدیدتری شده اند، که با مقادیر شاخص SDI نیز انطباق دارد.

Keywords:

آبخوان , افت سطح آب های زیرزمینی , حوضه آبریز کارون , شاخص خشکسالی GRI , شاخص خشکسالی SDI