بررسی دقت معادلات زهکشی متداول در تعیین فاصله زهکش های زیرزمینی در منطقه مغان

در شرایط اقلیمی با بارندگی ناچیز و تبخیر زیاد ایران، اعمال آبیاری با مدیریت نامناسب باعث شوری و ماندابی شدن قسمت وسیعی از اراضی کشور شده است. با توجه به اهمیت تحقیقات در موضوع زهکشی و وجود ۲۰ هزار هکتار اراضی زه­دار در منطقه مغان، این پژوهش به­منظور دست یابی به روابط و فرمول­های مناسب تعیین فاصله زهکش­های زیرزمینی در مزرعه آزمایشی به­وسعت حدود ۱۸ هکتار در قطعه ۸۰۷ بخش ۳  مجتمع کشت و  صنعت مغان به اجرا درآمده است. سه سیستم زهکشی شامل فاصله­های ۵۰، ۱۰۰ و ۱۵۰ متری بین لوله­های زهکش­ها با طول ۲۰۰ متر در مزرعه آزمایشی موردنظر پیاده و اجرا شد و با انجام عملیات آبیاری، نسبت به اندازه گیری داده های سطح ایستابی و دبی خروجی زهکش ها اقدام گردید. مقایسه روش های تعیین فاصله لوله­های زهکش­ زیرزمینی نشان داد که به­ترتیب فرمول های حماد با ۳ درصد، باور و وان شیلفگارد با ۶ درصد و وان شیلفگارد با ۷ درصد متوسط انحراف از فاصله واقعی زهکش های زیرزمینی بهترین دقت را دارا بودند. از بین روش های معمول تعیین فاصله زهکش های زیرزمینی، به­ترتیب استفاده از روش های باور و وان شیلفگارد، دام، گلوور و وان شیلفگارد در این منطقه توصیه می­شود. دقت این چهار فرمول در تعیین فاصله زهکش های زیرزمینی تفاوت قابل توجهی با یکدیگر نشان نداد. اگرچه عملکرد زهکش های ۵۰ و ۱۵۰ متری تقریبا یکسان بود با این وجود برای افزایش درجه اطمینان کنترل سطح ایستابی توسط زهکش ها، توصیه می­گردد فاصله زهکش ها در بیشترین حالت ۱۰۰ متر درنظر گرفته شود.

Keywords:

زهکشی زیرزمینی , طراحی , معادلات زهکشی , مغان