توپوگرافی بستر در قوس ۹۰ درجه ملایم با وجود تک صفحه محافظ ذوزنقه ای و مستطیلی

حفاظت سواحل خارجی قوس رودخانه­ها که معمولا با فرسایش شدید پنجه مواجه هستند و نیز کاهش سطح رسوبگذاری در قوس داخلی از جمله مهمترین اهداف ساماندهی رودخانه ها است. برای رسیدن به اهداف فوق روش های متعددی در دهه­های گذشته بوجود آمده است. در این مقاله در ارتباط با مدیریت رسوب، کاربرد یک روش جدید (صفحات ذوزنقه ای متصل به ساحل) در قوس ۹۰ درجه ملایم، به صورت آزمایشگاهی، مورد بررسی قرار گرفته است؛ سپس نتایج، با نتایج روش معمول (صفحات مستطیلی شکل) مورد مقایسه قرار گرفت. صفحه ذوزنقه­ای و مستطیلی در محلی از ساحل خارجی که آبشستگی قابل ملاحظه­ای در آن ناحیه انتظار می­رود قرار داده شدند (زاویه ۷۰ درجه از ابتدای قوس). صفحات با زاویه ۲۳، ۳۰، ۴۰، ۶۰ و ۷۰ نسبت به ساحل خارجی بالادست نصب گردیدند. نتایج تحقیق نشان می دهد که صفحه­ ذوزنقه ای با افزایش زاویه نصب نسبت به ساحل خارجی بالادست تا حدود ۴۰ درجه باعث می شود تا حفره آبشستگی در اطراف دماغه­ صفحه رخ دهد و در زوایای نصب (نسبت به ساحل خارجی بالادست) بیشتر از ۴۰ درجه این حفره به ساحل خارجی نزدیک شود. در صفحه­ مستطیلی در تمام زوایای قرارگیری صفحه این حفره به ساحل خارجی می رسد. در بین تمامی آزمایش­های انجام گرفته، بیشینه حفره آبشستگی در دماغه صفحه­ مستطیلی نسبت به حفره آبشستگی ایجاد شده در دماغه صفحه­ ذوزنقه­ای حدود ۶۵ درصد بیشتر بود. رسوبات منتقل شده از حفره آبشستگی معمولا در پائین­دست سازه نهشته شده و تپه رسوبی را ایجاد می­کنند. این تپه رسوبی توسعه یافته، در صفحه­ ذوزنقه ای نسبت به صفحه مستطیلی، به ساحل خارجی نزدیک­تر است.

Keywords:

آبشستگی , صفحه ذوزنقه ای , صفحه مستطیلی , عدد فرود , قوس ۹۰ درجه ملایم