اثر کودهای آلی و شیمیایی بر عملکرد، اجزای عملکرد و کیفیت دانه آفتابگردان در شرایط تنش خشکی

با توجه به اهمیت کاربرد کودهای آلی در کشاورزی پایدار، این آزمایش برای ارزیابی پاسخ گیاه آفتابگردان به کودهای آلی، شیمیایی و تلفیقی تحت تنش موقت رطوبتی در مرحله رشد زایشی به صورت کرت­های خرد شده و در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با ۲۴ تیمار و ۳ تکرار اجرا گردید. عامل اصلی شامل S۱: شاهد (آبیاری کامل)، S۲: قطع موقت آبیاری در مرحله گلدهی و S۳: قطع موقت آبیاری در مرحله پرشدن دانه و عامل فرعی شامل F۱: شاهد (عدم استفاده از کود)، F۲: ۳۰ تن در هکتار کود گاوی، F۳:۲۰ تن در هکتار کود گوسفندی، F۴: ۱۰ تن در هکتار کود مرغی، F۵: کود شیمیایی N،  Pو K توصیه شده، F۶: ۱۵ تن در هکتار کود گاوی+ نصف کود شیمیایی توصیه شده، F۷: ۱۰ تن در هکتار کود گوسفندی+ نصف کود شیمیایی توصیه شده، F۸: ۵ تن در هکتار کود مرغی+ نصف کود شیمیایی توصیه شده بودند. نتایج نشان داد تنش خشکی باعث کاهش عملکرد و وزن صد دانه و افزایش درصد پوکی دانه­ها گردید اما بر قطر طبق، قطر ساقه و ارتفاع گیاه اثر معنی­داری نداشت. تیمارهای F۲، F۴و F۶ بیشترین تاثیر را بر عملکرد و دیگر صفات کمی اندازه­گیری شده داشتند. تنش خشکی در مرحله گلدهی باعث افزایش غلظت پروتئین دانه نسبت به سایر تیمارها شد. درصد روغن دانه و ترکیبات غیراشباع اسید اولئیک و اسید لینولئیک در تیمار آبیاری کامل بیشترین و در تیمار تنش خشکی در مرحله پرشدن دانه کمترین مقادیر را داشتند. عملکرد پروتئین و روغن نیز به دلیل تاثیر زیاد تنش خشکی در مرحله رشد زایشی بر عملکرد دانه کاهش معنی­داری داشتند. تنش در مرحله گلدهی غلظت نیتروژن، فسفر و پتاسیم دانه را افزایش داد در حالی که در مرحله پر شدن دانه باعث کاهش غلظت آنها نسبت به آبیاری کامل گردید. در بین منابع کودی نیز درصد پروتئین و عملکرد پروتئین به ترتیب در تیمارهای F۳ و F۴ بیشترین مقادیر را داشتند درحالی که بیشترین درصد روغن و عملکرد روغن از تیمار F۶ به­دست آمد. درصد اسید لینولئیک در تیمار F۴ و اسید اولئیک در تیمار F۳ از سایر تیمارها بیشتر بود. نتایج بیانگر اثر بیشتر کودهای دامی و یا تغذیه تلفیقی در افزایش غلظت عناصر غذایی دانه نسبت به کودهای شیمیایی بود.

Keywords:

آفتابگردان , عملکرد , کود آلی , کود شیمیایی , کیفیت دانه