چند شکلی های تک نوکلئوتیدی ژن کاندیدای گیرنده دوپامین تیپ ۳ (DOP۳) مرتبط با رفتارهای مقاومت بر علیه جرب واروا در زنبورعسل

چکیده مبسوط مقدمه و هدف: آلودگی به جرب واروآ، جدی­ترین تهدید و چالش برای صنعت پرورش زنبورعسل محسوب می­شود. این انگل خارجی لزوما در کلنی زنبوران­ عسل زندگی کرده و به کلنی­ها و  متعاقبا تولید عسل، زیان­های جبران ناپذیری وارد می­کند. در این راستا، از جمله راهکارهای مقابله پیشنهادی، استفاده از جرب­کش­ها می­باشد که پیامدهای منفی بر سلامتی زنبورعسل و مصرف­کنندگان عسل دارد. جهت اجتناب از این پیامدهای منفی، روش­های جایگزین مطمئن­تری برای مبارزه با این جرب نیاز است و آن هم استفاده از سویه­های ژنتیکی مقاوم و برنامه­های انتخاب اصلاحی برای ایجاد کلنی­های با مقاومت نسبی بر علیه جرب واروا می باشد. در کلنی زنبورعسل چندین سازوکار فیزیولوژیکی و رفتاری برای مقاومت به جرب واروا وجود دارد که می­توان با بررسی ارتباط آن­ها با ژن ­های کاندیدای شناسایی شده در خصوص مقاومت، مبانی ژنتیکی مقاومت بر علیه جرب واروا در زنبورعسل را بهتر شناسایی نموده و در برنامه ­های اصلاحی استفاده نمود. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی چند شکلی­های تک نوکلئوتیدی (SNP) در ژن کاندیدای  موثر بر رفتارهای دفاعی زنبورعسل در مقابل جرب واروا، یعنی ژن گیرنده دوپامین (DOP۳) در نمونه­ ای از توده جمعیت زنبورعسل ایرانی بود. مواد و روش ها: در پژوهش حاضر، در مجموع، تعداد ۱۰ شفیره زنبور نر از کلنی­هایی که برای حساسیت و مقاومت به جرب واروا تعیین فنوتیپ و تعیین ژنوتیپ شده بودند، (۵ نمونه حساس و ۵ نمونه مقاوم) انتخاب و استخراج DNA ژنومی بر پایه روش آزمایشگاهی CTAB انجام شد و در ادامه، واکنش زنجیره­ای پلی­مراز بر اساس آغازگرهای اختصاصی ناحیه UTR  ژن DOP۳ انجام شد. پس از مشاهده تک باند (۹۰۰ جفت باز)، تخلیص محصول و توالی­یابی (روش متداول سانجر) انجام شد. مشاهده خروجی ­ها و تعیین کیفیت توالی خام (شاخص Phred index) با نرم­افزار FinchTV و همردیفی با BLAST و خوشه­بندی با نرم افزار MAFTT  صورت گرفت. یافته ها: در این تحقیق، در چند ناحیه از توالی نوکلئوتیدی ناحیه UTR ژن DOP۳، بین افراد تفاوت دیده شد، که مهمترین تفاوت در توالی نوکلئوتیدی بین افراد حساس و مقاوم مربوط به دو ناحیه است. یکی در ناحیه نوکلئوتیدی ۴۲۸ تا ۴۳۷ خوانش جلویی به اندازه ۹ جفت باز نوکلئوتید و دیگری در ناحیه نوکلئوتیدی ۷۱۵ تا ۷۲۰ خوانش جلویی به اندازه ۶ جفت باز نوکلئوتید، که در این دو ناحیه جهش از نوع حذف صورت گرفته است. نتیجه­گیری: بررسی نتایج نهایی وجود اختلاف معنی­دار از نوع حذف/اضافه به ترتیب با اندازه های ۶ و ۹ جفت باز ، بین دو گروه (حساس و مقاوم به جرب واروا) را نشان داد که می ­تواند در شناسایی مولکولی کلنی­ های مقاوم به جرب واروا و برنامه ­های اصلاحی برای تولید کلنی­ های مقاوم به جرب واروا استفاده شود و تاکنون چنین حذف­هایی مربوط به این ژن گزارش نشده است.

Keywords:

Candidate Gene , Dopamine Receptor , Resistance Mechanism , Single Nucleotide Polymorphism , Varroa destructor , جرب واروا , چند­شکلی تک نوکلئوتیدی , مکانیسم­ های مقاومت , ژن کاندیدا , گیرنده دوپامین