پهنه بندی حساسیت و اولویت بندی عوامل موثر بر وقوع زمین لغزش با استفاده از مدل حداکثر آنتروپی (مطالعه ی موردی: استان لرستان)

زمین­ لغزش یکی از مهم­ترین خطرات طبیعی با خسارات اقتصادی و اکولوژیکی قابل توجه است. استان لرستان به دلیل شرایط کوهستانی و پرباران از جمله مناطق مستعد وقوع زمی ن­لغزش می­باشد. هدف اصلی این تحقیق اولویت­ بندی عوامل موثر بر وقوع زمین­ لغزش و پهنه ­بندی حساسیت آن در استان لرستان با استفاده از روش حداکثر آنتروپی و مدل MaxEnt است. جهت انجام این تحقیق از ۱۱ عامل موثر بر وقوع زمین­ لغزش شامل ارتفاع، شیب، جهت شیب، انحنای سطح، فاصله از آبراهه، فاصله از گسل، فاصله از جاده، لیتولوژی، کاربری اراضی، بارندگی و شاخص رطوبت توپوگرافیک استفاده شده است. در این تحقیق تقسیم ­بندی ۳۰، ۴۰، ۵۰، ۶۰ و ۷۰ درصد زمین­لغزش ­ها برای اعتبارسنجی جهت تعیین حساسیت و دقت مدل مورد بررسی قرار گرفت و برای ارزیابی مدل از منحنی تشخیص عملکرد نسبی (ROC) استفاده شد. از مجموع ۱۷۶ زمین­ لغزش، با استفاده از روش فاصله ماهالانوبیس ۷۰درصد به عنوان داده­ های آزمون و ۳۰ درصد به عنوان داده­های اعتبارسنجی بهترین تقسیم­ بندی شد و دقت مدل در مراحل آزمون و اعتبارسنجی بر اساس سطح زیر منحنی در سایر تقسیم ­بندی­ ها کاهش پیدا کرد. نتایج نشان داد که ۵/۳۵درصد استان لرستان دارای حساسیت وقوع زمین­ لغزش است. همچنین بر اساس نمودار Jackknife لایه ­های بارندگی، فاصله از جاده، لیتولوژی و کاربری اراضی به ترتیب مهم­ترین عوامل تاثیرگذار بر حساسیت وقوع زمین­ لغزش بودند. سطح زیر منحنی (AUC) بر اساس منحنی تشخیص عملکرد نسبی، نشان­ دهنده ­ی دقت ۹۰درصد (عالی) روش حداکثر آنتروپی در مرحله ­ی آموزش و ۸۳درصد (خیلی خوب) در مرحله ­ی اعتبارسنجی برای تعیین مناطق دارای حساسیت وقوع زمین ­لغزش بود. نتایج این تحقیق جهت آمایش سرزمین و کاهش خسارات ناشی از وقوع زمین­ لغزش، قابل استفاده برای مدیران و مسئولان استانی خواهد بود.

Keywords:

استان لرستان , حداکثر آنتروپی , یادگیری ماشینی , زمین لغزش