تحلیل روند تغییرات مورفولوژیکی الگوی آبراهه بابل رود از طریق نیمرخ های متساوی البعد (ترانسکت)

چکیده رودخانه­ ها سیستم ­هایی پویا بوده و مشخصه های فضایی­-زمانی آن­ها پیوسته در حال تغییر هستند. این تغییرات و جابه­ جایی مشکلاتی را برای کاربری­ های انسانی و اکولوژیکی در برداشته و بررسی این تغییرات از مباحث مهم ژئومورفولوژی رودخانه­ ای محسوب می­گردد. در این پژوهش، به بررسی تغییرات مورفولوژیک قسمتی از آبراهه بابل رود در طی بازه زمانی (۱۳۳۴-۱۳۹۳) و مکانی (از شهر بابل تا روستای کاردگرکلا به طول ۱۸/۴۵ کیلومتر) پرداخته شده است. با استفاده از عکس­های هوایی سال ۱۳۳۴ و ۱۳۸۳ و تصاویر ماهواره Land Sat ۸ سال ۱۳۹۳ مسیر رودخانه در سه دوره زمانی در محیط نرم افزار Arc GIS رقومی شده است. برای تجزیه وتحلیل دقیق تغییرات آبراهه در دوره موردمطالعه؛ بعد از تعیین خط القعر، خط ثابت و ترانسکت هایی بافاصله ۱۰۰۰ در ۱۰۰۰ متر در نظر گرفته شده است. سپس در محیط Arc Gis بعد از تعیین ترانسکت­ ها و خط­القعر، پلی گون هایی ایجاد شد و مساحت هر پلی گون نسبت به دوره قبل باهم مقایسه شده است. در نهایت از طریق تطبیق اختلافات موجود بین ترانسکت­ های متوالی زمانی، تغییرات خط القعر در بستر رودخانه تعیین شد. نتایج مقایسه­ بازه ها نشان می دهد که الگوی رودخانه در سه دوره زمانی در محدوده موردمطالعه نسبتا ناپایدار بوده و روند پسروی داشته است. بیشترین تغییرات در بازه دوم روی داده است. هم­چنین از طریق ترانسکت بندی، تغییرات خط­القعر طی دوره موردمطالعه بررسی شده و بیشترین تغییرات در ترانسکت ۹ تا ۲۲ رخ داده است. دلیل عمده تغییرات، جابه­ جایی خط­ القعر تحت تاثیر عوامل طبیعی است.

Keywords:

واژه های کلیدی: بابل رود , تغییرات بستر , ترانسکت , الگوی رود