مقایسه عوامل روانشناختی موثر بر رفتارهای صرفه جویی و رفتارهای افزایش بهره وری آب خانگی؛ مورد مطالعه شهر تهران

تامین امنیت آب در مواجهه با رشد جمعیت و کمبود منابع، سیاست گذاران را با چالش بزرگی در مناطق شهری مواجه کرده و آنها را به سمت رهیافت های مدیریت تقاضای آب سوق داده است. حفاظت از آب به عنوان عاملی اساسی در مدیریت تقاضا، راهکاری موثر در تامین پایدار آب شهری است که دو دسته رفتارهای صرفه جویی و افزایش بهره وری را شامل می شود. با توجه به انجام داوطلبانه این رفتارها توسط افراد، درک فرآیندهای روانشناختی تبیین کننده این رفتارها جنبه مهمی در طراحی سیاست ها و مداخلات کارآمد در این حوزه است. لذا هدف این تحقیق، بررسی عوامل موثر بر تمایل و رفتارهای حفاظت از آب ساکنان شهر تهران به کمک تئوری رفتار برنامه ریزی شده بود. داده های تحقیق، به کمک پرسشنامه ساختاریافته ای که روایی آن به کمک نظر متخصصان و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت، از شهروندان تهرانی به دو روش آنلاین و آفلاین (۸۲۰=N) جمع آوری شد. همچنین برای تجزیه و تحلیل داده ها، از مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. براساس نتایج، تئوری رفتار برنامه ریزی شده قادر است به ترتیب ۸۳% و ۴۰% از واریانس تمایلات و رفتارهای صرفه جویی و به ترتیب ۵۷% و ۳۷% از واریانس تمایلات و رفتارهای افزایش بهره وری را تبیین نماید. همچنین نتایج نشان داد، نگرش و کنترل رفتاری درک شده بر تمایل به انجام هر دو رفتار تاثیرگذار است؛ اما هنجار ذهنی، تاثیری بر تمایل به انجام این رفتارها ندارد. به علاوه، نتایج حاکی از تاثیرگذاری تمایل و کنترل رفتاری درک شده بر انجام هر دو رفتار است. درنهایت براساس نتایج، دلالت هایی برای ارتقای حفاظت از آب خانگی و پیشنهاداتی برای تحقیقات آینده، ارائه شده است.

Keywords:

حفاظت از آب , تئوری رفتار برنامه ریزی شده , رفتار صرفه جویی , رفتار افزایش بهره وری مصرف آب , مدیریت تقاضای آب