تحلیل پایداری معاهدات در رودخانه های مرزی با استفاده از نظریه بازی ها ، مطالعه موردی: رودخانه هریرود

در سال های اخیر، رشد روز افزون جمعیت و توسعه اقتصادی در سرتاسر دنیا منجر به افزایش تقاضا برای منابع محدود آب شده و مدیریت آن ها را به خصوص در حوضه های آبریز مشترک با چالش جدی مواجه کرده است. نظریه بازی ها یکی از مهم ترین ابزاری است که امروزه برای حل مناقشات و یافتن تعادل در سیستم استفاده می شود. در این مقاله با استفاده از رویکرد غیرهمکارانه نظریه بازی ها به تحلیل رفتار بازیکنان در حوضه مشترک هریرود پرداخته می شود. در این تحقیق ابتدا یک مدل جامع برنامه ریزی خطی جهت محاسبه سود خالص اولیه بازیکنان توسعه داده شد. سپس سود بازیکنان در سناریوی غیرهمکارانه تعریف شده محاسبه گردید. در گام بعدی، استراتژی بازیکنان با استفاده از شاخص های مختلف پایداری، تحلیل و وضعیت تعادل در هر یک از این روش ها بررسی شد. همچنین از مفهوم جبران انگیزشی جهت بررسی امکان تغییر رویکرد افغانستان از غیرهمکارانه به همکارانه استفاده شد. نتایج نشان می دهد، در رویکرد غیرهمکارانه سود ایران از مقدار ۱۰۵×۲۱/۷۸ دلار به ۱۰۵×۸۰/۴۳ دلار نزدیک به ۴۵درصد کاهش پیدا می کند. هم چنین رویکرد جبران انگیزشی می تواند باعث تغییر استراتژی افغانستان از حالت غیرهمکارانه به همکارانه شود، به طوری که بر اساس بهینه پارتو امکان افزایش ۴۰ درصدی سود ایران بدون کاهش میزان سود در افغانستان وجود دارد.

Keywords:

نظریه بازی , غیرهمکارانه , تحلیل پایداری , حل اختلاف , رودخانه مرزی