ارزیابی مراحل فنولوژیک، تغییرات درجه- روز- رشد و عملکرد دانه در ارقام گندم در واکنش به تغییر تاریخ کاشت و کاربرد پاکلوبوترازول

به منظور ارزیابی مراحل فنولوژیک و عملکرد ارقام گندم در واکنش به تغییر تاریخ کاشت و کاربرد پاکلوبوترازول پژوهشی در دو سال زراعی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ و ۱۴۰۱-۱۴۰۰ در مزرعه ای در شهرستان ایذه واقع در شمال شرق خوزستان اجرا شد. این پژوهش به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی شامل تاریخ کاشت (۲۵ آبان ،۲۰ آذر و ۱۵ دی) و عامل فرعی به صورت فاکتوریل شامل رقم (کریم، مهرگان و چمران۲) و محلول پاشی پاکلوبوترازول (صفر، ۶۰، ۱۲۰ میلی گرم در لیتر) بود. نتایج نشان داد در هر دو سال بیشترین تعداد دانه در مترمربع در تاریخ کاشت ۲۵ آبان در رقم چمران۲ در سطوح تیماری ۶۰ میلی گرم در لیتر پاکلوبوترازول (۱۸۸۴۷) مشاهده شد. در تاریخ کاشت تاخیری ۱۵ دی، مصرف ۶۰ و ۱۲۰ میلی گرم درلیتر پاکلوبوترازول منجر به افزایش عملکرد دانه نسبت به شاهد شد. با کاربرد ۶۰ میلی گرم در لیتر پاکلوبوترازول، عملکرد دانه رقم چمران۲ در دو تاریخ کاشت ۲۵ آبان (۶۹۴۱ کیلوگرم در هکتار) و ۲۰ آذر (۶۷۷۹ کیلوگرم در هکتار) نسبت به سایر سطوح تیماری بالاتر بود. رقم چمران۲ و کریم به ترتیب دارای بیشترین و کمترین تعداد روز و درجه روز رشد دریافتی در مراحل مختلف رشد و نموی بودند. بااین حال این ارقام از نظر عملکرد زیستی و عملکرد دانه با سایر ارقام تفاوت معنی دار نداشتند. در تاریخ کاشت ۱۵ دی ماه، طول دوره رشد گیاه از زمان کاشت تا رسیدگی فیزیولوژیک در مقایسه با تاریخ کاشت ۲۵ آبان ماه، ۳۴ روز کاهش یافت که این امر کاهش در دوره رشد مراحل فنولوژیکی و کاهش ۱۶ درصدی عملکرد دانه را در پی داشته است. به طورکلی اثر مصرف پاکلوبوترازول بر عملکرد دانه مثبت بود و مصرف ۱۲۰ میلی گرم در لیتر پاکلوبوترازول اثرات منفی ناشی از تاخیر در کاشت را تعدیل کرد.

Keywords:

Growth regulator , Temperature requirement , Late planting date , wheat , تنظیم کننده رشد , نیاز دمایی , کاشت تاخیری