قم عصر صفوی براساس سفرنامههای سیاحان اروپایی

این تحقیق می کوشد شهر قم را با توجه به گزارش سیاحان اروپایی عصر صفویه و از دریچه ی نگاه آنان معرفی کند. بر این اساس، دستاورد خویش را با روش توصیفی تحلیلی در عناوین فرعی جغرافیای ریاضی، جغرافیای طبیعی، جغرافیای سیاسی اداری، جغرافیای تاریخی، جغرافیای انسانی، جغرافیای اقتصادی و جغرافیای فرهنگی قم ارائه می کند. بنابر گزارش سیاحان اروپایی، قم در ارتفاع ۱۰۶۴ متری از سطح دریا، در جلگهی وسیعی، مجاور رودخانه واقع شده است. این شهر در زمان های قدیم شهری از ایالت «مدیا» محسوب می شده و دوبار دست خوش ویرانی کامل شده است، اما از زمانی که شاه صفی اول (حک: ۱۰۳۸۱۰۵۲ق) در آن دفن شده، رونق و آبادانی دوچندان یافته است. شهر قم بعد از شاه صفی، تبعیدگاه درباریان صفوی بود و طرح کلی آن در اواخر دورهی صفویه به شکل مربع مستطیلی بود که از سوی شرق به سمت غرب گسترده شده بود و بیش از ۴۴۴ مقبرهی منسوب به امام زادگان در حوالی آن وجود داشت. اقتصاد شهر قم متکی به کشاورزی و درآمد حاصل از سیاحت و زیارت بود و حرفههای مانند سفال گری، قالیبافی، جوشنسازی، چرم سازی، صابونسازی، شمشیرسازی در آن رواج داشت.

Keywords:

قم , صفویه , تاریخ اسلام , تاریخ تشیع , سفرنامه , سیاحان اروپایی