بازخوانی دوباره گچ بری های تالار آتشکده بندیان و پاسخی به انتقادهای اخیر
Publish place: Archaeological Studies، Vol: 14، Issue: 3
Publish Year: 1401
Type: Journal paper
Language: Persian
View: 275
This Paper With 24 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- I'm the author of the paper
Export:
Document National Code:
JR_JARCS-14-3_004
Index date: 25 February 2023
بازخوانی دوباره گچ بری های تالار آتشکده بندیان و پاسخی به انتقادهای اخیر abstract
حدود نیمه آخر قرن چهارم میلادی، شاهد حضور قومی صحرانشین بنام هونها یا هپتالیها هستیم که به مرزهای شمال شرقی ایران تجاوز کرده، به قتل و غارت میپرداختند. این قوم که از غرب چین به سمت آسیای میانه سرازیر شده بودند، هر از گاهی شمال خراسان را مورد تاخت وتاز قرار میدادند. وجود چنین دشمن بزرگی، چندین تن از پادشاهان ساسانی را وادار کرد که برای دفاع از این مرز مهم در شرق حضور پیدا کنند. یزدگرد اول از جمله پادشاهانی است که به مدت هفت سال، جهت دفع این قوم، در این خطه حضور داشت. دستگرد یزد شاپوران و بنای آتشکده بندیان، محل اقامت نامبرده است. بهرام پنجم ساسانی نیز به مانند یزدگرد، از این خطر بالقوه آگاه بود و حضورش در این جبهه شکست سنگینی برای هپتالی ها به ارمغان آورد. بندیان درگز یکی از آتشکدههای دوره ساسانی را در معرض دید قرار می دهد. در تالار این آتشکده وقایع جنگ بین بهرام پنجم و پادشاه هپتالی را از طریق نقش مایه های گچ بری شده به نمایش گذاشته است. در این گچ بری ها صحنههای مختلفی از خارج شدن بهرام پنجم از تیسفون به قصد جنگ با پادشاه هپتالی، به صورت نقوش پی در پی به نمایش درآمده است. گچ بری های فوق براساس متون تاریخی مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته اند. افزون بر نقوش گچ بری، کتیبه های پهلوی ساسانی که بر دیوار محراب آتشکده نقر شده اند نیز به معرفی برخی از این نقوش پرداخته اند. این آتشکده که در زمان یزدگرد اول ساخته شده، در زمان بهرام پنجم به منظور ایجاد نقوش گچبری توسعه پیدا می کند. این آتشکده در زمان پیروز به وسیله هپتالی ها تخریب گردیده است؛ بنابراین تنها بخشی از قسمت پائین گچ بری ها برجای مانده است. در مقاله ای نظرات نگارنده در مورد برخی شخصیتهای موجود در این گچبری مورد نقد قرار گرفته است. نگارنده بر این باور است نویسندگان این مقاله دقت لازم در تطبیق نقوش با برخی وقایع تاریخی را نداشته اند. نخستین صحنه ای که در گچ بری ها دیده می شود مربوط به بهرام پنجم است.
بازخوانی دوباره گچ بری های تالار آتشکده بندیان و پاسخی به انتقادهای اخیر Keywords:
بازخوانی دوباره گچ بری های تالار آتشکده بندیان و پاسخی به انتقادهای اخیر authors
مهدی رهبر
وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، تهران، ایران.
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :