بررسی تغییرات فیتوشیمیایی اسانس و عملکرد رشد گیاه دارویی Thymus daenensis Celak. تحت تاثیر نور و اسید سالیسیلیک

در این تحقیق به منظور بررسی فیتوشیمیایی اسانس و عملکرد رشد آویشن دنایی  Thymus daenensis Celak. متاثر از نور و اسید سالیسیلیک، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. فاکتورهای مورد آزمایش شامل محلول پاشی اسید سالیسیلیک در سه سطح (۰/۲-۰ مولار) و دو سطح نوری (۱۰۰-۵۰ درصد) لحاظ شد. به منظور ایجاد ۵۰ درصد سایه دهی از تورهای مخصوص استفاده  شد. میزان کاهش نور در مقایسه با تیمار شاهد توسط لوکس متر اندازه گیری و محلول پاشی گیاهان قبل از شروع گل دهی انجام گرفت. اسانس سرشاخه های گلدار گیاه با استفاده از دستگاه تقطیر با آب (طرح کلونجر) استخراج و ترکیبات اسانس با استفاده از دستگاه GC-MS شناسایی گردید. بیشترین میزان عملکرد اسانس مربوط به سرشاخه های گلدار به ترتیب از تیمار ۰/۱ مولار اسیدسالیسلیک ۳۳/۳۵ کیلوگرم در هکتار و ۲۴/۳۳ سانتی متر و از تیمار نور کامل ۳۲/۵۰ کیلوگرم در هکتار و ۲۲/۴۷ سانتی متر بدست آمد. بیشترین میزان کلروفیل  a (۵/۲ میلی گرم در گرم)، کلروفیل b (۱/۹۸ میلی گرم در گرم) و تعداد شاخه های جانبی (۱۸۰/۳۵ عدد) به واسطه کاربرد اسید سالیسیلیک ۱/۰ مولار × تیمار ۵۰ درصد نور به طور معنی داری در مقایسه با تیمار شاهد افزایش یافت. میزان اسانس با افزایش شدت نور کاهش یافت و کاربرد اسید سالیسیلیک سبب بهبود این صفت گردید. به طوری که با شدت نور کامل به کمترین میزان ۱/۹۵ درصد رسید و کاربرد اسید سالیسیلیک ۰/۱ مولار سبب افزایش درصد اسانس (۳/۱) نسبت به تیمار شاهد گردید. بیشترین اجزای تشکیل دهنده اسانس آویشن با کاربرد اسید سالیسیلیک ۰/۱ مولار × تیمار۵۰ درصد نور شامل کارواکرول (۴/۴ درصد)، پارا- سیمن (۱۴/۶ درصد)، بتا- کاریوفیلین (۵/۹۵ درصد) می باشد. همچنین بیشترین میزان تیمول مربوط به تیمار اسید سالیسیلیک ۰/۱ مولار (۵۹/۶۶ درصد) و نور کامل (۵۷/۸ درصد) بود. به طورکلی نتایج نشان داد که کاربرد اسید سالیسیلیک بر بهبود ویژگی های کیفی و کمی اجزای تشکیل دهنده اسانس گیاه آویشن دنایی تاثیر مثبتی دارد.

Keywords:

آویشن , اسانس , تیمول , کارواکرول , نور , اسید سالیسیلیک