تاثیر سازندهای زمین شناسی بر کیفیت و خصوصیات ژئوشیمیایی آب های زیرزمینی دشت شیان، کرمانشاه

دشت شیان با وسعتی حدود ۲۰۷ کیلومتر مربع یکی از دشت­های مهم استان کرمانشاه است. با این وجود تاکنون ساختار کیفی آب­های زیرزمینی و تاثیر سازندهای منطقه بر خصوصیات آب زیرزمینی این دشت مطالعه نشده است. در این مطالعه با استفاده از نمونه­برداری از آب زیرزمینی، بررسی محیط زمین­شناسی و همچنین در نظر داشتن جهت جریان آب زیرزمینی، ویژگی­های هیدروژئوشیمیایی این آبخوان بررسی شده است. از این­رو پس از بررسی عکس­های هوایی و بازدید صحرایی نقشه زمین­شناسی محدوده مورد مطالعه تهیه و سپس اقدام به نمونه­برداری از آب­زیرزمینی شد. پس از آنالیز شیمیایی نمونه­ها، فرایندهای غالب هیدروژئوشیمیایی سیستم آب زیرزمینی مورد بررسی قرار گرفت و با توجه به محیط زمین­شناسی تفسیر گردید. بر اساس نتایج به­دست آمده، بیشترین فرآیند غالب در آبخوان، تعویض یونی بوده و آب زیرزمینی در جهت جریان، یعنی از شمال غرب به شرق و جنوب شرق، تکامل هیدروشمیایی می­یابد. مقدار هدایت الکتریکی در ابتدا و انتهای دشت بیشتر از قسمت­های دیگر است و علت آن­را می­توان به احتمال بسیار زیاد به وجود سازندهای مارنی امیران و کشکان و حذف دولومیت­ها در زون­های خرد شده مربوط دانست. نتایج حاصل از نمودارهای پایپر، استیف، دروف با هم همخوانی داشته و تیپ غالب آب در این آبخوان تیپ بی­کربناته با منیزیم بالا است. بیشترین تاثیر عوامل زمین­زاد بر کیفیت آب زیرزمینی مربوط به سازند شهبازان بوده و غلظت بالای عناصر شیمیایی محلول در آب زیرزمینی در قسمت­های شرق و شمال دشت را می­توان به وجود سازندهای مارنی امیران و کشکان نسبت داد. همچنین به علت این­که تقریبا تمام پهنه دشت به­صورت آبی کشت می­شود و استفاده از کود­های شیمیایی برای افزایش محصولات کشاورزی رایج است، احتمالا افزایش یون نیترات در آبخوان دارای منشا انسان­زاد است.

Keywords:

آب زیرزمینی , دشت شیان , کیفیت آب , هیدروژئوشیمی