بررسی حوزه معنایی ارزش های اخلاقی در شعر حاتم طائی

حوزه های معنایی یکی از نظریه های مهم معناشناسی ساختارگرا است که مراد از آن الفاظ، واژگان، تعبیرات و اصطلاحاتی است که به علت روابط معنایی که با یکدیگر دارند، تحت یک لفظ عام و وسیع تر از خود قرار می گیرند. در این پژوهش به بررسی یکی از مهم ترین و برجسته ترین حوزه های معنایی در دیوان حاتم طائی یعنی «ارزش های اخلاقی»، با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی پرداخته شده است. علاوه بر واژگان و تحولات معنایی شان، تعبیرات و اصطلاحات مربوط به این حوزه با استفاده از فرهنگ لغت های معتبر همچون «مقاییس اللغه، لسان العرب و...» مورد تحلیل و بررسی قرارگرفته است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که ارزش های اخلاقی همچون حیا، عفت، صبر و غیره در دیوان حاتم طائی برجستگی خاصی دارند و با توجه به اینکه حاتم طائی از دیرباز نماد بخشندگی بوده است، دیگر ارزش های اخلاقی دوره جاهلی که ایشان به آن ها متصف است در شعرشان موج می زند، مهم ترین ارتباط معنایی این حوزه معنایی در شعر حاتم طائی رابطه ترادف یا هم معنایی ناظر به نشانداری واژگانی است.

Keywords:

شعر جاهلی , حاتم طائی , حوزه های معنایی , ارزش های اخلاقی.