بررسی خصوصیات ریخت شناسی و شاخص های عملکردی در گیاه شاهدانه (Cannabis sativa L.‎) به وسیله آزمون پایداری

در این تحقیق به منظور مقایسه مشخصات ریخت­شناسی، عملکرد تولید الیاف ساقه، روغن و اسانس شاهدانه، بذر دو اکوتیپ بومی و یک رقم خارجی (Fedora۱۷) به همراه نتاج آن (Fedora۱۷-۲) در سه ایستگاه تحقیقاتی البرز، چالکی و صفرابسته کشت شدند و خصوصیات ریخت­شناسی و فیتوشیمیایی آنها مطالعه شد. بیشترین ارتفاع و بالاترین درصد ماده خشک ساقه مربوط به رقم فدورا۱۷ و نتاج آن بود، در­حالی­که گسترده­ترین تاج پوشش، قطورترین ساقه را اکوتیپ­های بومی ایران داشتند. محتوی روغن دانه­ها از ۸۸/۱۸ درصد در نتاج فدورا تا ۰۹/۴۰ درصد در اکوتیپ یزد متغیر بود. اکوتیپ­های بومی فارس (۸۲۰ کیلوگرم در هکتار) و یزد (۸۳۰ کیلوگرم در هکتار)، بالاترین عملکرد روغن را داشتند. ارتفاع گیاهان از ۷/۹۹ سانتی­متر در ایستگاه صفرابسته تا ۵/۱۹۷ سانتی­متر در ایستگاه البرز متغیر بود. عملکرد تولید الیاف ساقه از ۱۵۶۹ کیلوگرم در هکتار (ایستگاه صفرابسته) تا ۱۳۹۹۱ کیلوگرم در هکتار (ایستگاه البرز) متغیر بود. همچنین شاهدانه­های کشت شده در ایستگاه البرز از نظر خصوصیات ریخت شناسی، زایشی و عملکرد تولید ساقه نسبت به سایر ایستگاه­ها به طور معنی­داری برتری داشتند. عملکرد اسانس در هر بوته از ۳۵/۱۱ کیلوگرم (ایستگاه چالکی) تا ۳۹/۳۶ کیلوگرم (ایستگاه البرز) متغیر بود. بنابراین کشت شاهدانه در منطقه البرز با میانگین تولید۱۳۹۹۱ کیلوگرم در هکتار الیاف، ۲/۲ تن در هکتار اسانس و ۱۱۱۰ کیلوگرم در هکتار روغن بذر قابل توصیه است. رقم های خارجی با بلندترین ساقه و بیشترین درصد ماده خشک ساقه برای تولید الیاف مناسب می­باشند. همچنین خصوصیات ریخت­شناسی گیاه مادری (فدورا۱۷) در نتاج آن حفظ شد.

Keywords:

شاهدانه , عملکرد الیاف ساقه , اسانس , روغن دانه ها , صفات ریخت شناسی , Cannabis sativa L.‎