بررسی ریشه شناختی تعدادی از جای نام ها با ساختاری کهن در گویش مردم شیراز

از جمله واژگانی که در برابر دگرگونی های زبان ایستادگی بیشتری از خود نشان می دهند و ساختار کهن آنان کمتر دستخوش تغییر می گردد جای نام ها و نام مکان ها در حوزه های جغرافیایی فرهنگی است. گسترش زبان فارسی معیار بسیاری از ساختار واژگان کهن را در نمودگاه زدایش و دگرسانی قرار می دهد؛ هر چند که نمی توان جای نام ها را از این روند جدا دانست، ایستادگی این واژگان در خاطره جمعی مردمان هر سرزمین ضامن ماندگاری آنهاست؛ نام هایی که از گذشته های دور با ما سخن می گویند. امروزه به خاطر عدم آشنایی با ساختار کهن چنین جای نام هایی، داستان ها و روایت های عامیانه ای پیرامون معنای آنها شکل گرفته است که می توان از آنها با عنوان ریشه شناسی عامیانه نام برد. پژوهش حاضر کوششی است در شناساندن، معرفی و بررسی ریشه شناختی پاره ای از جای نام ها در شهر شیراز که دارای ساختاری کهن هستند و هنوز در میان گویش وران این شهر به کار برده می شوند؛ نام هایی چون: بالاکفت، برم دلک، پای کتا، تاق اسکرو، تل پروست، تلخدش، دراک، درکی، ده کره، دزک، فهندژ، قلات، قمشه، کتس بس، کشن، کفترک و گویم. جای نام هایی که با وجود دیرینگی هنوز به همان شکل کهن در میان گویش وران شهر شیراز خوانش می شوند؛ هر چند که از معنای نهفته در آنها آگاهی چندانی وجود ندارد.

Keywords:

Shiraz , Old Shirazi , Shirazi dialect , toponyms , Etymology , sociolinguistics