قابلیت فهم متقابل بین گویش های کردی میانی و کردی جنوبی: مطالعه موردی گونه های مهابادی و بدره ای

پژوهش حاضر، مطالعهای تجربی برای اندازهگیری قابلیت فهم متقابل بین گونه مهابادی از آذربایجان غربی و گونه بدرهای از استان ایلام، مطابق معیارهای زبانشناختی و فرازبانشناختی در چارچوب اصل چندزبانهپذیری است. به این منظور، از آزمونهای عملکردی برای سنجش فهم زبانی و برای بررسی عوامل فرازبانشناختی مانند نگرش زبانی و برخورد زبانی از آزمون نظرسنجی استفاده شد. روش نمونهگیری تصادفی هدفمند بود. آزمونها در چهار سطح ترجمه جمله، مثل واژه و بازگویی متن، ضبط شدند و به سمع آزمودنیها رسیدند. آزمودنیها ترجمه مواد شنیداری گونه مقابل را به زبان فارسی در پاسخنامه قید میکردند. یافتهها نشان دادند قابلیت فهم دو گونه موردبررسی متقارن نیست و بهرغم آنکه نگرش گویشوران بدرهای نسبت به گونه مهابادی مثبتتر بود، نمرات گویشوران مهابادی در آزمونهای زبانی بالاتر بود. این نتیجه با مطالعات ماورود (۱۹۷۶) و نیز دلسینگ و آکسون (۲۰۰۵) که مدعی بودند میان نگرش مثبت و قابلیت فهم زبانی همبستگی مثبت وجود دارد، مغایرت داشت. همچنین یافتهها نشان داد از میان یازده خصیصه واژگانی که بهعنوان عوامل موثر بر قابلیت فهم، مورد تاکید کورشنر و همکاران (۲۰۰۸) است تفاوت آوایی و ریشهشناسی واژگانی نقشی مهمتر در میزان قابلیت فهم میان گویشوران این دو گونه زبانی دارند.

Keywords:

فهم متقابل , چندزبانه پذیری , نگرش زبانی , برخورد زبانی , گونه مهابادی , گونه بدره ای , زبانشناسی اجتماعی