ارزیابی تناسب اراضی جهت کشت گندم دیم با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: حوزه قرهسو)

چکیده استفاده درست و بهینه از اراضی نیازمند ارزیابی دقیق منابع بومشناختی کشاورزی میباشد. ارزیابی توان اراضی جهت کشت محصولات مختلف اولین اولویت راهبردی جهت افزایش تولید و بهینهسازی مصرف منابع است. تحقیق حاضر به منظور شناخت عوامل و عناصر اقلیمی، توپوگرافی و شوری موثر بر کشت گندم دیم در حوزه قرهسو استان گلستان و پهنهبندی نواحی مستعد کشت این محصول با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) انجام شد. برای این کار ابتدا نیازهای بومشناختی گندم دیم با استفاده از منابع علمی موجود تعیین و درجهبندی گردید. سپس نقشههای موضوعی مورد نیاز تهیه و طبقهبندی شدند. متغیرهای محیطی مورد مطالعه شامل دمای کمینه، دمای متوسط، دمای بیشینه، بارش، شیب، جهت شیب، ارتفاع و هدایت الکتریکی (EC) بودند. از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی برای تعیین وزن معیارها استفاده شد. در نهایت با تلفیق و همپوشانی این نقشهها در محیط GIS نقشه پهنهبندی گندم دیم استخراج گردید. نتایج حاصل از پهنهبندی نشان داد که گندم در ۴ پهنه (خیلی مناسب، نسبتا مناسب، ضعیف و نامناسب) از نظر تناسب اراضی قرار میگیرند. حدود ۵۱۷۰ هکتار (۶ درصد) از مساحت اراضی زراعی حوزه قرهسو و ۳ درصد از مساحت کل اراضی حوزه دارای تناسب بالایی جهت کشت گندم دیم بودند. بارش مناسب، شیبهای کمتر و رو به جنوب و همچنین هدایت الکتریکی در حد مطلوب از ویژگیهای این مناطق است. همچنین نتایج نشان دادند که حدود ۹۰۹ هکتار (معادل ۵/۱ درصد) از اراضی زراعی حوزه قرهسو که زیر کشت گندم دیم بودند، پتانسیل کشت این محصول را نداشتند.

ارزیابی تناسب اراضی جهت کشت گندم دیم با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: حوزه قرهسو) Keywords:

تناسب اراضی , حوزه قرهسو , سامانه اطلاعات جغرافیایی , فرآیند تحلیل سلسله مراتبی