ارزیابی پتانسیل آللوپاتیک عصاره اسپند (Peganum harmala L.) بر شاخصهای جوانه زنی خاکشیر (Descurainia sophia L.) و علف شور(Salsola dendrites L.)

یکی از ابزارهای کاهش مصرف سموم شمیایی (علف کشها)، استفاده از خاصیت آللوپاتی گیاهان بهویژه گیاهان دارویی که منبع مناسبی از مواد آللوکمیکالها میباشد میتواند فرصت مناسبی برای پیدایش علفکشهای طبیعی و نسل نوینی از بازدارنده های رشد باشد. این پژوهش در سال ۱۴۰۱ با هدف بررسی پتانسیل آللوپاتیک گیاه دارویی اسپند بر شاخصهای جوانهزنی علفهای هرز خاکشیر و علفشور در شرایط آزمایشگاهی در قالب طرحکاملا تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه دانشکده کشاورزی شیروان-دانشگاه بجنورد اجراء گردید. تیمارهای آزمایشی شامل غلظتهای صفر (شاهد) ، ۱۰ و۲۰درصد عصاره ریشه ، ۱۰ و۲۰ درصد عصاره اندام هوایی (ساقه و برگ) اسپند بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که با افزایش غلظت عصاره در ریشه و اندام هوایی؛ صفات درصد جوانه زنی، میانگین مدت زمان جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، طول گیاهچه، وزن خشک و بنیه گیاهچه علفهای هرز خاکشیر و علفشور بهطور معنیداری نسبت به شاهد کاهش یافت. همچنین مشاهده شد که عصاره اندام هوایی اسپند، مواد آللوپاتیک بیشتری نسبت به عصاره ریشه آن داشت و علف هرز علف شور نسبت به علفهرز خاکشیر بیشتر تحت تاثیر مواد بازدارنده عصاره اسپند قرار گرفت. لذا گیاه اسپند به علت دارا بودن آلکالوئیدهایی نظیر هارمین، هارمالین و هارمالول دراندامهای مختلف خود دارای اثر آللوپاتیک قوی بود و جوانه زنی بذور علفهای هرز خاکشیر و علف شور را به میزان زیادی تحت تاثیر قرار داد که این امر میتواند نتایج مثبت و امیدوارکننده ای را در راستای کشت ارگانیک محصولات کشاورزی بهدنبال داشته باشد و در تولید علف کشهایی با منشا طبیعی مورد استفاده قرار گیرد.

Keywords:

آللوپاتی , اسپند , جوانه زنی , خاکشیر , علف شور , علف کش طبیعی