خاستگاه های تاریخی حوزه رفتار اطلاع یابی سلامت: طیف سنجی سال انتشار مآخذ

مقدمه: حوزه رفتار اطلاع یابی سلامت به عنوان شاخه ای از رفتار اطلاع یابی شاهد افزایش روزافزون در انتشارات است، به نظر می رسد از نظر استنادی می توان خاستگاه های تاریخی این حوزه را به عنوان حوزه ای متفاوت بررسی کرد. به دلیل نبود پژوهشی که نوسانات تاریخی این حوزه را به صورت علمی و عینی نشان دهد؛ پژوهش حاضر به تعیین خاستگاه های تاریخی حوزه رفتار اطلاع یابی سلامت با استفاده از رویکرد طیف سنجی سال انتشار مآخذ در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس (Scopus) از ابتدا تا پایان سال ۲۰۲۱ پرداخت.روش بررسی: پژوهش حاضر توصیفی بوده و  با استفاده از رویکرد طیف سنجی سال انتشار مآخذ (RPYS) انجام شد. جامعه آماری پژوهش را کلیه مدارک ثبت شده در زمینه رفتار اطلاع یابی سلامت در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس از ابتدا تا پایان سال ۲۰۲۱ تشکیل داد. نمونه گیری به روش سرشماری انجام شد و با استفاده از راهبرد جستجوی مناسب تعداد ۱۴۱۴ مدرک در زمینه رفتار اطلاع یابی سلامت بارگذاری شد. تحلیل داده ها با استفاده از برنامه نرم افزاری CRExplorer، انجام شد. یافته ها: از کل منابع دارای بیشترین هم استنادی ۷ عنوان کتاب و ۲۱ عنوان، مقاله بود این امر نشان دهنده تاثیرگذاری مقالات در شکل گیری خاستگاه تاریخی حوزه رفتار اطلاع یابی سلامت است، هر چند این حوزه در سال های نخست به طور کامل از کتاب های حوزه ارتباطات و روان شناسی متاثر بود. بر اساس یافته ها این حوزه بیشتر از موضوعات حوزه روانشناسی متاثر بود. اما کم کم نشانه هایی از آثار مربوط به حوزه کتابداری و اطلاع رسانی، سواد سلامت، و روش تحقیق نیز در منابع مورد استناد مشاهده شد؛ به گونه ای که می توان گفت در دهه ۲۰۱۰ میلادی اغلب آثار هم استناد شده در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی بوده و در کنار آن، موضوعات سلامت و بهداشت نیز بود.نتیجه گیری: می توان پیش بینی کرد حوزه رفتار اطلاع یابی سلامت، در سال های آتی با افزایش انتشارات، تاثیرات بیشتری از حوزه سلامت و نظریه های مربوط به آن خواهد گرفت و بدینگونه جایگاه خود را به عنوان حوزه ای نوظهور و مستقل از حوزه رفتار اطلاع یابی بیش از پیش به دست خواهد آورد.

Keywords:

اطلاعات سلامت کاربر , رفتار اطلاع یابی , کتابسنجی