ارزیابی جمعیت های بومی گونه مرتعی پوتار (Cymbopogon olivieri) در استان خوزستان

گونه مرتعی پوتار (Cymbopogon olivieri) یکی از گندمیان علوفه ای چندساله در مناطق گرمسیری است. این گونه با بهره مندی از فتوسنتز نوع C۴ که مختص مناطق گرم بوده دارای سازگاری بسیار بالایی در مراتع استان خوزستان می باشد. تنوع در رویشگاه های این گونه موجب بروز تفاوت هایی در فنوتیپ و عملکرد علوفه جمعیت های آن شده است. به منظور ارزیابی جمعیت های گونه پوتار ابتدا آدرس های هرباریومی بررسی و با پیمایش های صحرایی رویشگاه های آن در استان خوزستان مشخص شد. سپس در زمان مناسب بذر ۷ جمعیت شناسایی شده از رویشگاه های مختلف استان برداشت و اقدام به کشت آنها در ایستگاه تحقیقاتی باغملک شد و به مدت سه سال (۱۳۹۳-۱۳۹۰)، پس از استقرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای اندازه گیری صفات مورد نظر از هر جمعیت، در مرحله ظهور سنبله اقدام به برداشت اندام های هوایی گیا هان در ۳ پلات سه مترمربعی، از ارتفاع ۵ سانتی متری سطح زمین شد و پس از شمارش تعداد پنجه و ارتفاع بوته ها به منظور تعیین عملکرد خشک علوفه، اندام های هوایی در دمای ۷۰ درجه سانتی گراد به مدت ۴۸ ساعت در آون خشک و توزین شدند. از نظر عملکرد علوفه خشک، ارتفاع بوته و تعداد پنجه بین جمعیت های مورد بررسی اختلاف معنی دار مشاهده شد. بالاترین عملکرد علوفه از گونه Cymbopogan olivieri در سال سوم پس از استقرار مربوط به جمعیت های جمع آوری شده به ترتیب از مناطق دزفول-سد دز، مسجدسلیمان-بردمار و مسیر اهواز-مسجدسلیمان با حدود تولید ۱۱۰ گرم علوفه خشک در مترمربع و پس از آن شوشتر-آبگاه و دزفول-شهیون با حدود تولید ۱۰۰ گرم علوفه خشک در مترمربع بود. از نظر ارتفاع بوته جمعیت های مربوط به دزفول-سد دز، شوشتر-آبگاه و دزفول سردشت-گاومیر با رشد طولی بیش از ۵۰ سانتی متر برتری آماری داشتند. از نظر میانگین تعداد پنجه در بوته جمعیت دزفول-سد دز با ۱۲۵ پنجه، بالاترین و جمعیت مسیر اهواز- مسجدسلیمان با میانگین حدود ۶۹ پنجه، کمترین تعداد پنجه در بوته را داشتند.

ارزیابی جمعیت های بومی گونه مرتعی پوتار (Cymbopogon olivieri) در استان خوزستان Keywords:

علوفه خشک , پنجه , ارتفاع بوته , جمعیت , Cymbopogon olivieri