نقدی بر رویکرد کهن الگویی نقد ادبی در درس نامه های فارسی

با این که رویکرد کهن الگویی نقد ادبی به تنهایی می تواند مبنای نقد و تحلیل متون ادبی­ هنری قرار گیرد، اما در درس نامه های فارسی نقد ادبی، همواره در حاشیه نقد اسطوره ای قرار گرفته است و بیشتر درس نامه ها در آموزش آن ناتوان بوده اند. این مقاله به نقد و بررسی فصل رویکرد اسطوره ای­کهن الگویی مهم ترین درس نامه های نقد و نظریه ادبی که در رشته ادبیات فارسی دانشگاه های گوناگون ایرانی تدریس می شوند، پرداخته است؛ یعنی نقد ادبی عبدالحسین زرین کوب، درباره نقد ادبی عبدالحسین فرزاد، نقد ادبی سیروس شمیسا، مبانی و روش های نقد ادبی نصرالله امامی، نقد ادبی: نظریه های ادبی و کاربرد آن ها در ادبیات فارسی علی تسلیمی و نظریه و نقد ادبی: درس نامه ای میان رشته ای حسین پاینده. جز کتاب حسین پاینده که درس نامه ای آموزشی­کاربردی برای دانشجویان و نوپژوهندگان نقد کهن الگویی است، سایر آثار نارسایی ها و معایبی در زمینه نقد کهن الگویی دارند که مانع از آن است که منبع اصلی آموزش این رویکرد نقد ادبی باشند؛ ازجمله در سایه قرار گرفتن نقد کهن الگویی، خلاصه کردن آن در نظریات یونگ و فرای، ناروشمند بودن و عدم آموزش روش های نقد اسطوره ای­کهن الگویی، گزاره های علمی نادرست، تخلیط مفاهیم روان کاوی فرویدی و روان شناسی تحلیلی یونگ، عدم وجود نقد عملی در برخی از درس نامه ها، گزینش نمونه هایی ناکارآمد برای آموزش نقد اسطوره ای­کهن الگویی، تحلیل های نادرست از برخی متون ادبی و تحمیل مفاهیم و نمادها بر متون نقدشده.

Keywords:

اسطوره , درس نامه , کهن الگو , نقد ادبی