شناسایی ابعاد و مولفه های تدریس اثربخش در آموزش مجازی اضطراری از نگاه معلمان دوره ابتدایی در دوره پاندمی کووید-۱۹

با شیوع ویروس کرونا در سراسر جهان، آموزش به طور ناگهانی و اجباری، از حضوری به مجازی منتقل شد، که در بسیاری از تحقیقات آن را آموزش مجازی اضطراری نامیدند. تدریس اثربخش تعاریف متعدد و متفاوتی دارد، لیکن در ساده ترین تعریف دستیابی به اهداف آموزشی و بهبود کیفیت آموزشی، را تدریس اثربخش می دانند. با توجه به این که زمینه ای که تدریس در آن اتفاق می افتد، در اثربخشی آن نقش موثری دارد تدریس در بستر فضای مجازی به عنوان زمینه ای نو در آموزش قابل توجه است. همچنین به جهت نقش کلیدی معلمان در فرآیند یاددهی_ یادگیری، شناخت درک و نگرش آنان از مولفه های تدریس اثربخش در بستر جدید آموزشی یعنی فضای مجازی مهم به نظر می رسد. لذا پژوهش حاضر با رویکرد تحقیق کیفی و با روش پدیدارشناسی توصیفی -برای شناسایی مولفه های تدریس اثربخش در آموزش مجازی- انجام شد. به این منظور با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند از نوع ملاکی و مصاحبه نیمه ساختار یافته با ۱۱ مشارکت کننده، داده ها گردآوری شد و به روش جورجی تحلیل گردید. برای  باور پذیری یافته ها از سه روش ممیزی بیرونی، بازبینی نتایج توسط اطلاع رسان ها، و روش کنترل مداوم، استفاده شد. نتایج پژوهش به شناسایی و دسته بندی ۳ بعد و ۱۸ مولفه برای اندازه گیری تدریس اثربخش مجازی، در دوره ی ابتدایی منتج گردید. یافته ها بر باز تعریف نقش معلم و دانش آموز در فضای مجازی، ویژگی های شخصیتی معلم و دانش آموز، اهمیت شایستگی ها و مهارت های معلم، و عوامل زمینه ای بر تدریس اثربخش مجازی تاکید داشت. با توجه به شرایط ناپایدار جهانی در مسایل مختلف و لزوم بهره گیری از آموزش مجازی -حداقل در کنار آموزش حضوری-، همچنین قدرت آموزش مجازی در خلق فرصت های جدید آموزشی، نتایج این پژوهش می تواند راهنمای معلمان و مسئولان ذیربط در دوران کرونا و پسا کرونا باشد.

Keywords:

تدریس اثربخش , آموزش مجازی , پدیدار شناسی , مدارس ابتدایی , روش جورجی