بررسی پتانسیل استفاده از هالوفیت ها به عنوان علوفه دام (مطالعه موردی: مراتع حاشیه حوض سلطان قم)

از عوامل مهم و تاثیرگذار بر تولیدات دامی در مناطق خشک می­توان به محدودیت منابع آبی، افزایش شوری و فقدان مواد غذایی اشاره کرد. گونه­های هالوفیت در زیستگاه های شور به عنوان منابع جایگزین علوفه از اهمیت ویژه­ای برخوردارند. کیفیت علوفه یکی از عواملی اصلی تعیین کننده نیازهای غذایی دام و متعاقبا ظرفیت چرایی مرتع است. تعیین کیفیت علوفه گونه­های مرتعی، جهت مدیریت صحیح مراتع لازم و ضروری است. کیفیت علوفه، در مکان­ها و زمان­های مختلف، متفاوت بوده و عوامل مختلفی بر روی آن تاثیرگذار هستند. از جمله این عوامل می­توان به مراحل مختلف فنولوژی اشاره کرد. آگاهی از کیفیت علوفه شورروی­ها در هر مرحله فنولوژیک علاوه بر اینکه به بهره­برداران در مناطق خشک و بیابانی کمک می کند تا گونه­های گیاهی مناسب را برای کاشت در برنامه­های شورورزی انتخاب نمایند، بلکه باعث می­شود زمان مناسب چرا برای دستیابی به عملکرد بیشتر دام در اراضی شور نیز تعیین شود. در این تحقیق، اثر مراحل مختلف فنولوژیک بر هشت فاکتور موثر در کیفیت علوفه سه گونه مرتعی Halocnemum strobilaceum M.B. ، Nitraria schoberiL. و Suaeda aegyptiaca Zoh. بررسی شد. نمونه­های گیاهی در سه مرحله فنولوژیک شامل رشد رویشی، گلدهی و بذردهی از اراضی شور حاشیه حوض سلطان در استان قم جمع­آوری شدند. داده ها به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی تجزیه واریانس شدند. مقایسه میانگین­ها با آزمون چند دامنه­ای دانکن انجام شد. نتایج نشان داد که اثر گونه و مراحل فنولوژیک بر کیفیت علوفه در سطح آماری یک درصد معنی دار بود. حداکثر کیفیت علوفه در مرحله رشد رویشی به­دست آمد و پس از آن کیفیت علوفه تا مرحله بذردهی کاهش پیدا کرد. به طور کلی، نتایج این تحقیق حکایت از برتری گونه  Ha. strobilaceum  از نظر ارزش غذایی نسبت به دو گونه Ni. schoberi و Su. aegyptiaca داشت، به طوری که می­تواند به عنوان منبع جدید علوفه در اراضی تحت تاثیر شوری که سایر منابع علوفه امکان رشد و تولید در این اراضی را ندارند در نظر گرفته شود.

Keywords:

کیفیت علوفه , مرحله فنولوژیک , هالوفیت , اراضی شور , حوض سلطان , قم