سنگ چینه نگاری، سنگ نگاری و زمین شیمی ماسه سنگ های بخش میانی سازند قرمز بالایی در منطقه تریان، شمال باختر زنجان

منطقه تریان در پهنه ایران مرکزی و در فاصله حدود ۱۲۰ کیلومتری شمال باختر زنجان قرار دارد. واحدهای سنگی رخنمون یافته در این منطقه متعلق به سازند قرمز بالایی می باشد. سازند قرمز بالایی در منطقه تریان، حدود ۱۰۱۰ متر ضخامت داشته و به ۴ بخش قابل تقسیم است. این بخش ‎ها به ‎ترتیب از پایین به بالا شامل تناوب مارن های سبز ژیپس دار و گاهی نمک دار (۳۰۰ متر)، تناوب مارن های قرمز و ماسه سنگ های خاکستری و قرمز رنگ (۲۷۵ متر)، تناوب مارن های قرمز و سبز با میان لایه های ماسه سنگی (۲۱۰ متر) و تناوب مارن های سبز با میان لایه های سیلت سنگ سبز (۲۲۵ متر) است. بر اساس مطالعات میکروسکپی، اندازه ذرات ماسه سنگ های منطقه تریان به طور میانگین ۲/۰ میلی متر است. این ماسه سنگ ها جهت یافتگی ضعیفی داشته و از نظر عامل جورشدگی، دارای جورشدگی ضعیف تا متوسط و از نظر گردشدگی، زاویه دار تا نیمه زاویه دار هستند. براساس اجزای تشکیل دهنده و شمارش نقطه ای، ماسه سنگ های منطقه مورد مطالعه از ۱۶% کوارتز چندبلوری و تک بلوری با خاموشی مستقیم و موجی، ۳۸%  انواع خرده سنگ ­ها (رسوبی، دگرگونی و آتش فشانی) و همچنین ۱۰% فلدسپات که عمدتا از نوع ارتوز است، تشکیل شده است. همچنین بر طبق نام گذاری آنها به روش Folk (۱۹۸۰) می توان ماسه سنگ های مورد مطالعه را عمدتا از نوع ماسه سنگ دانه­ متوسط لیت آرنایت تا فلدسپاتیک لیت آرنایت با سیمان کلسیتی و تبخیری دانست. بر اساس اجزای اصلی تشکیل دهنده و نتایج مطالعات سنگ نگاری و تجزیه های زمین شیمی عناصر اصلی و کمیاب، جایگاه تکتونیکی این ماسه سنگ ها، حوضه های فورلندی و برخوردی می باشد. داده های به دست آمده بیانگر سنگ منشا حدواسط تا فلسیک برای این ماسه سنگ ها است که تحت تاثیر آب و هوای نیمه خشک تا خشک قرار داشته اند.

Keywords:

چینه شناسی , زمین شیمی , جایگاه تکتونیکی , سازند قرمز بالایی , تریان , زنجان