ارزیابی صفات مهم زراعی مرتبط با عملکرد و شناسایی ژنوتیپ های برتر کینوا
Publish place: Cereal Research، Vol: 12، Issue: 1
Publish Year: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 135
This Paper With 16 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_CRGU-12-1_006
تاریخ نمایه سازی: 26 فروردین 1402
Abstract:
مقدمه: کینوا به مناطق متعددی سازگار است و قابلیت رشد در شرایط بیابانی، یخبندانها و اقلیمهای گرم و خشک را دارد. بهدلیل نیاز آبی کم این گیاه، کاشت کینوا می تواند در بیشتر استانهای کشور گسترش یابد و علاوه بر تامین نیاز غذایی جمعیت رو به رشد کشور، به اشتغال زایی در این مناطق نیز کمک کند. از آنجاییکه ارزش اقتصادی یک رقم بستگی به ارزش صفات مختلف آن دارد، بنابراین آگاهی از وضعیت صفات و میزان تنوع بین ژنوتیپها در جمعیت مورد مطالعه بهمنظور اصلاح و معرفی ارقام ضروری است. اگرچه در موطن اصلی این گیاه در آمریکای جنوبی و نیز در بسیاری از کشورهای اروپایی، شناسایی و یا اصلاح ارقام زودرس کینوا انجام شده است، اما تا کنون موفق به معرفی ارقام زودرسی که همزمان دارای سایر ویژگیهای کمی و کیفی مطلوب نظیر عملکرد دانه بالا و کیفیت دانه مناسب باشند، نشده اند. از اینرو تحقیق حاضر بهمنظور بررسی صفات مهم مورفولوژیک و فنولوژیک مرتبط با عملکرد دانه و طول دوره رشد در بین تعدادی از ژنوتیپهای وارداتی کینوا انجام شد تا ضمن ارزیابی میزان تنوع بین ژنوتیپها بر اساس صفات مورد مطالعه، ژنوتیپهای زودرس پرمحصول و قابل کاشت در منطقه شناسایی و معرفی شوند.مواد و روش ها: مواد گیاهی این تحقیق شامل ۶۰ ژنوتیپ وارداتی کینوا با منشا کشورهای پرو، شیلی و بولیوی بود که از بانک ژن موسسه تحقیقات ژنتیک گیاهی (IPK) آلمان تهیه شد. ژنوتیپهای مورد مطالعه در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان کوهدشت در سال زراعی ۱۴۰۰ کشت و از نظر صفات مهم کمی مرتبط با عملکرد و اجزای عملکرد مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات مورد مطالعه در این تحقیق شامل صفات تعداد روزهای از کاشت بذر تا مراحل رشد سه برگی، تشکیل گلآذین، رنگی شدن گلآذین، گردهافشانی و رسیدگی فیزیولوژیک، ارتفاع بوته، طول خوشه، تعداد خوشه در بوته، وزن هزاردانه، عملکرد دانه، شاخص برداشت، درصد ساپونین دانه و درصد پروتئین دانه بودند. برای تجزیه و تحلیل دادهها، علاوه بر تجزیه واریانس و مقایسه میانگینها، ارتباط بین صفات مورد مطالعه نیز با ضرایب همبستگی فنوتیپی و ژنوتیپی بررسی و سپس صفات موثر بر عملکرد دانه با استفاده از تجزیه رگرسیون گام به گام شناسایی و میزان آثار مستقیم و غیرمستقیم آنها بر عملکرد دانه بر اساس روش تجزیه علیت برآورد شد. از روش تجزیه به عاملها برای شناسایی عوامل پنهانی و مستقل موثر بر صفات مورد مطالعه و تحلیل وجود همبستگی بین صفات و از روش تجزیه خوشهای بهمنظور گروهبندی ژنوتیپها و انتخاب ژنوتیپهای برتر این آزمایش استفاده شد. کلیه تجزیه و تحلیلهای آماری دادههای این آزمایش با استفاده از نرمافزارهای آماری SAS نسخه ۲/۹ و SPSS نسخه ۲۵ انجام شد.یافته های تحقیق: نتایج حاصل از محاسبه شاخصهای آماری مختلف، نشاندهنده وجود تفاوتهای آماری معنیدار و تنوع قابل توجه در بین ژنوتیپهای کینوا از نظر اغلب صفات ارزیابی شده بود. برآورد ضرایب همبستگی فنوتیپی و ژنوتیپی بین صفات نشان داد که همبستگی مثبت و بسیار معنیداری بین عملکرد دانه و صفات وزن هزار دانه (بهترتیب ۹۳۸/۰ و ۹۳۴/۰)، شاخص برداشت (بهترتیب ۸۶۴/۰ و ۸۵۲/۰)، طول خوشه (بهترتیب ۷۶۲/۰ و ۷۵۰/۰) و تعداد خوشه در بوته (بهترتیب ۶۷۷/۰ و ۶۵۱/۰) وجود داشت. نتایج حاصل از تجزیه رگرسیون گامبهگام و تجزیه علیت عملکرد دانه نیز نشان داد که دو صفت وزن هزار دانه و طول خوشه اصلی، دارای بیشترین تآثیر مثبت و مستقیم معنیدار بر عملکرد دانه بودند و بهعنوان متغیرهای پیشگویی کننده عملکرد دانه انتخاب شدند. بر اساس نتایج تجزیه به عاملها، سه عامل اصلی و مستقل در مجموع ۸۱ درصد از تغییرات کل جمعیت مورد مطالعه را توجیه کردند و سهم این عاملها بهترتیب ۶۰۲/۳۹، ۱۷۳/۳۲ و ۳۹۳/۹ درصد بود. تجزیه خوشهای بر اساس روش حداقل واریانس وارد، ۶۰ ژنوتیپ مورد مطالعه را در سه گروه قرار داد که بهترتیب شامل ۲۵، ۱۹ و ۱۶ ژنوتیپ بودند. گروهبندی حاصل از تجزیه خوشهای با توزیع جغرافیایی ژنوتیپها مطابقت داشت، بهطوری که ژنوتیپهای گروه اول دارای منشا بولیوی، گروه دوم دارای منشا پرو و گروه سوم دارای منشا شیلی بودند. تعدادی از ژنوتیپهای موجود در گروههای اول و دوم که از نظر صفات عملکرد دانه، وزن هزار دانه و طول خوشه اصلی دارای ارزشهای بالاتر و در عین حال از نظر میزان ساپونین دانه و ویژگیهای فنولوژیک مرتبط با طول دوره رشد دارای ارزشهای کمتری بودند، جهت قرار گرفتن در برنامه معرفی رقم و یا استفاده در برنامههای بهنژادی بعدی انتخاب و معرفی شدند.نتیجه گیری: نتایج حاصل از این تحقیق، تنوع ژنوتیپی قابل توجه و بسیار بالایی را در بین ژنوتیپهای مطالعه شده کینوا نشان داد. از ژنوتیپهای برتر شناسایی شده در این تحقیق، در صورت تایید نتایج در تکرار آزمایش، میتوان علاوه بر معرفی مستقیم آنها بهعنوان رقم، بهعنوان منابع ژنتیکی مناسب در برنامههای بهنژادی مختلف کینوا استفاده کرد.
Keywords:
Authors
ابراهیم سوری لکی
دانش آموخته دکنری، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
بابک ربیعی
استاد، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
وحید جوکارفرد
دانشجوی دکتری، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
حسن مرعشی
استاد، گروه بیوتکنولوژی و به نژادی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
آندریاس برنر
استاد، گروه بانک ژن، موسسه تحقیقات ژنتیک گیاهی و گیاهان زراعی لایبنیز (IPK)، لایبنیز، آلمان
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :