بررسی نقش ایران در انتقال گاز حوزه خزر: رویکرد نظریه بازی ها

در پژوهش حاضر تلاش شده است تا با استفاده از نظریه بازی های همکارانه،  سناریو های محتمل در خصوص انتقال  گاز طبیعی کشور های حوزه خزر به غرب  از طریق خطوط لوله انتقال  گاز طبیعی مورد ارزیابی قرار گیرد و خالص ارزش حال هرکدام از پروژه های انتقال گاز طبیعی محاسبه شود. در قدم بعد، هر سناریو به عنوان یک بازی همکارانه در نظر گرفته شده و قدرت چانه زنی کشور ها در بازی با استفاده از روش ارزش شپلی محاسبه شده است. نتایج مدل پژوهش نشان می دهند که مشارکت ایران در بازی به خصوص احداث و بهره برداری از خط لوله پارس، قدرت چانه زنی ایران در صادرات گاز به اروپا را افزایش می دهد و منجر به ارتقای قدرت ملی ایران می شود.همچنین انتقال گاز کشور های شرق دریای خزراز مسیر ایران نسبت به مسیر عبور از دریای خزر صرفه اقتصادی بیشتری دارد. نتایج مدل مبتنی بر نظریه بازی های همکارانه نشان می دهد موقعیت سرزمینی کشورها، نقش بسیار مهمی در قدرت چانه زنی آنها در ژئوپلتیک انرژی ایفا می کند.همچنین پس از موقعیت جغرافیایی,  میزان تولیدگاز طبیعی قدرت چانه زنی کشور ها در تجارت گاز از طریق خط لوله تعیین می کند.  وارد نمودن فاکتور ریسک سیاسی در محاسبات مربوط به ارزش حال خالص و بررسی شرایط ائتلاف در صورت مشارکت قزاقستان در صادرات گاز طبیعی کشور های حوزه خزر به اروپا و همچنین تبیین پتانسیل موقعیت سرزمینی به عنوان یکی از مولفه های قدرت ملی ایران، از جنبه های نوآورانه پژوهش می باشد.

Keywords:

Cooperative game theory , Caspian basin , energy economics , energy geopolitics , Natural gas , Caspian basin , اقتصاد انرژی- گاز طبیعی - بازی های همکارانه- ژئوپلتیک انرژی- حوزه خزر