مطالعه فنولوژی گونه های مهم مرتعی و خاک مرتع به منظور مدیریت زمان ورود و خروج دام در مراتع نیمه استپی البرز میانی

مطالعه پدیده های زیستی گیاهان مرتعی برای تعیین زمان ورود و خروج دام و جمع آوری بذر اهمیت زیادی دارد. اطلاعات از فنولوژی گیاهان و خاک مرتع برای ورود دام لازم است. این تحقیق در مراتع نیمه استپی کوهستانی الموت قزوین طی سال های ۱۳۸۶ الی ۱۳۸۹ بمدت ۴ سال اجرا شد. از بین ۸۲ گونه گیاهی شناسایی شده شش گونه کلید انتخاب شد که ۴ گونه آن گندمی شامل Dactylisglomerata ,Bromustomentellus ,Festucaovina و Agropyron intermedium و ۲ گونه آن بوته ای Thymuskotschyanus و Artemisiaaucheri هستند. از هرگونه ۱۰ پایه انتخاب گردید و فنولوژی آنها بررسی شد. گونه های گندمی کلید دوره رویش از نیمه اول اردیبهشت آغاز و تا آخر ماه کامل شد. گلدهی آنها از هفته آخر اردیبهشت شروع و تا نیمه اول خرداد بمدت ۱۵ تا ۱۸ روز ادامه داشت و از نیمه دوم خرداد بمدت ۱۰ تا ۱۵ روز دوره بذردهی شان طول کشید.گونه Thymuskotschyanus رویش از نیمه اول اردیبهشت آغاز و حدود ۳۰ تا ۳۵ روزه کامل گردید. از دهه دوم خرداد ماه گلدهی آغاز شد و بمدت ۱۵ الی ۱۷ روز دوره آن کامل شد. مرحله رسیدن بذر از اواخر دهه سوم خردادماه شروع گردید و حدود ۱۰ تا ۱۳ روز طول کشید. گونه Artemisiaaucheri رشد رویشی از نیمه دوم اردیبهشت آغاز تا دهه اول تیرماه کامل شد. طول دوره حدود ۵۵-۴۵ روز است. گلدهی از دهه دوم تیر آغاز و تا دهه دوم شهریورماه ادامه داشت. بذر دهی آن از اوایل دهه دوم شهریورماه شروع تا آخر مهرماه بطول انجامید. بررسی خاک مراتع نشان داد که طور نسبی از پایان اردیبهشت ماه بسیار کم بوده و آمادگی ورود دام به مرتع را دارد. بر اساس مطالعات فنولوژی گونه های کلید و شرایط خاک زمان ورود دام اوایل خردادماه می باشد و بر اساس بررسی تولید و درصد مصرف گونه های کلید و مقایسه آن با حد بهره برداری مجاز زمان خروج دام نیمه دوم مردادماه توصیه می شود.

Keywords:

آمادگی مرتع , زمان مناسب ورود دام به مرتع , زمان مناسب خروج دام از مرتع , فنولوژی , قزوین