بررسی خصوصیات رشد و استقرار چند گونه گیاه مرتعی در مناطق استپی استان مرکزی (مطالعه موردی منطقه آبخوان خشکرود زرندیه)

وسعت زیاد مناطق خشک و نیمه خشک در ایران از یک طرف و استفاده بی رویه دام ها از این مراتع از طرف دیگر، موجب گردیده که امروزه توجه بیشتری به این مناطق و اصلاح و احیاء این مراتع شود. قدم اول در این امر شناسایی گونه های گیاهی مناسب با تاکید بر گونه های بومی، برای این مناطق می باشد. به طوری که ضمن استقرار مناسب، استعداد رشد و تولید را در شرایط عرصه مورد نظر داشته باشند، بنابراین در این تحقیق سازگاری شش گونه گیاهی در قالب طرح کرت های خرد شده در سه تکرار و با دو زمان کاشت پاییزه و بهاره در منطقه آبخوان خشکرود واقع در شمال غرب شهرستان ساوه برای مدت سه سال (۱۳۸۹-۱۳۸۶) بررسی گردید. میانگین بارندگی منطقه ۸/۲۳۴ میلی متر، بافت خاک سطحی از نوع لومی، میزان شوری خاک کم و بین ۳/۱-۸/۰ میلی موس بر سانتی متر با قلیائیت ۱/۸ و نفوذپذیری خوب با زهکشی بالا بود. روش کشت گونه های گیاهی به روش کشت نهال گلدانی و به فاصله ۵/۲ متر از یکدیگر در اوایل آذر و اوایل فروردین ماه در قالب طرح کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که گونه های Kochiaprostrataو Atriplexcanescens به ترتیب با ۹/۷۶ و ۶/۶۱ درصد بیشترین مقدار زنده مانی و گونه Halimionverrucifera با ۴/۱۴ درصد کمترین مقدار زنده مانی را در بین گونه ها دارا بودند و اختلاف معنی داری در سطح ۱% بین گونه های مورد مطالعه از این نظر وجود داشت. همچنین گونه های مورد مطالعه واکنش های متفاوتی را در سال های آزمایش از خود نشان دادند و از این نظر اختلاف معنی داری در سال های مورد مطالعه داشتند. نتایج نشان داد که گونه K. prostrataبالاترین مقدار و گونه H.verruciferaکمترین میزان پوشش گیاهی و شادابی را دارا بود و اختلاف معنی داری در سطح ۱% بین آنها وجود داشت. البته اختلاف میانگین پوشش گیاهی و شادابی در سال های مختلف در سطح ۱% معنی دار بود. ولی زمان کاشت تاثیر متفاوتی بر روی میزان زنده مانی، پوشش گیاهی و شادابی گونه ها نداشت، هر چند که میزان این پارامترها در کشت پاییزه بیشتر از کشت بهاره بود. به طور کلی گیاه K. prostrataکه یک گونه بومی در منطقه می باشد، نسبت به سایر گونه های مورد مطالعه از نظر استقرار، شادابی و پوشش گیاهی برتری نشان داد، بنابراین کشت این گونه در منطقه توصیه می شود.

Keywords:

سازگاری , مراتع استپی , گونه های گیاهی , مقاوم به خشکی , شهرستان زرندیه