بررسی فلوریستیک و مقایسه تنوع زیستی گیاهی در شدتهای مختلف چرا (مطالعه موردی: مرتع نیمه استپی بهارکیش قوچان)

چرای دام از عوامل مهم تاثیرگذار بر ساختار جامعه و ترکیب گونه­ای اکوسیستم­های مرتعی است که می­تواند باعث تغییراتی در تنوع پوشش گیاهی نیز شود. هدف اصلی این تحقیق مطالعه فلور و مقایسه تنوع زیستی گیاهی در سه رویشگاه مرتعی با شدت چرای متفاوت در منطقه بهارکیش قوچان بود. بدین منظور در امتداد یک گرادیان مکانی چرای دام، سه رویشگاه با شدت چرای کم، متوسط و شدید به­صورت سیستماتیک انتخاب و در هر سایت ۲۰ واحد نمونه­برداری یک مترمربعی بصورت تصادفی در طول ۳ ترانسکت مستقر شد. فهرست گونه­های گیاهی موجود در هر واحد نمونه­برداری همراه با مقادیر فراوانی و درصد پوشش آنها ثبت گردید. شاخصهای تنوع سیمپسون و شانون و شاخصهای یکنواختی کامارگو و اسمیت و ویلسون محاسبه شد. مطالعات فلوریستیکی منجر به شناسایی ۱۵۶ گونه از ۳۴ تیره شد. بیشترین درصد گیاهان متعلق به عناصر ایران- تورانی بود. مقدار عددی شاخص تنوع شانون و سیمپسون در سایت چرای متوسط بطور معنی­داری بیشتر بود و سایت چرای شدید نیز بطور معنی­داری کمترین میزان را به خود اختصاص داد. به­طوری­که شاخصهای یکنواختی در سایت شدت چرای کم و متوسط تفاوت معنی­داری نشان ندادند. درحالی­که مقدار آنها در سایت چرای شدید بطور معنی­داری کمتر بود. نتیجه­گیری، رعایت شدت چرای مناسب دام در مراتع نیمه­خشک برای حفظ تنوع گونه­ای ضروری است؛ سطوح چرای متوسط باعث حفظ تنوع گونه­ای می­شود، درحالی­که چرای سبک و بسیار شدید می­تواند منجر به کاهش و از بین رفتن برخی گونه­های گیاهی حساس گردد.

Keywords:

ترکیب فلوریستیکی , کورولوژی , شدت چرا , تنوع زیستی , بهارکیش , ایران