بررسی اثر شدت چرای دام بر پوشش گیاهی و خاک در مراتع سیساب بجنورد

با توجه به اهمیت و لزوم شناخت خصوصیات خاک به­ویژه خصوصیات شیمیایی آن در اداره صحیح اکوسیستم­های مرتعی، این مطالعه به منظور بررسی اثر شدت چرای دام بر خصوصیات شیمیایی خاک و پوشش گیاهی در سه منطقه مرجع، کلید و بحرانی در مراتع سیساب بجنورد انجام شد. بدین منظور نمونه برداری و جمع­آوری اطلاعات پوشش گیاهی و خاک از هر سه منطقه انجام شد. اطلاعات پوشش گیاهی در پلات­های یک متر مربعی به تعداد ۳۰ نمونه از هر منطقه به صورت تصادفی- سیستماتیک جمع­آوری شد. نمونه­های خاک از دو عمق ۱۵-۰ و ۳۰-۱۵ سانتی­متر (با توجه به مرز تفکیک افق­ها) و به تعداد ۵ نمونه مرکب (هر نمونه مخلوطی از ۶ نمونه) از هر عمق در هر منطقه جمع­آوری شد. فاکتورهای درصدکربن آلی، ماده آلی خاک، نیتروژن کل، فسفر قابل جذب، اسیدیته (pH) و هدایت الکتریکی (EC) اندازه­گیری شدند. نتایج حکایت از آن داشت که با افزایش شدت چرا از میزان کربن، نیتروژن، ماده آلی، فسفر و هدایت الکتریکی خاک کاسته می­شود ولی مقدار اسیدیته افزایش می­یابد. نتایج حاصل از بررسی پوشش گیاهی نشان داد که پهن­برگان علفی دارای بیشترین درصد پوشش گیاهی در منطقه مرجع می­باشند و با افزایش شدت چرا درصد پوشش گیاهان بوته­ای افزایش می­یابد. همچنین گیاهان کلاس I بیشترین درصد پوشش را در منطقه مرجع به خود اختصاص دادند. بطوری­که در منطقه بحرانی گیاهان کلاس III از بیشترین درصد پوشش گیاهی برخوردار بودند. به طور کلی می­توان نتیجه­گیری نمود که چرای شدید دام باعث کاهش پوشش گیاهی و تغییر ترکیب گونه­ای می­گردد، همچنین با ایجاد تغییرات منفی در عناصر غذایی خاک، پایداری اکوسیستم مرتعی را به خطر می­اندازد.

Keywords:

خصوصیات شیمیایی خاک , پوشش گیاهی , شدت چرا , استان خراسان شمالی