بررسی تطبیقی گروتسک در داستان های بهرام صادقی و غلام حسین ساعدی؛ با تاکید بر نظریه فیلیپ تامسون

گروتسک، شبه گونه طنز ادبی و هنری است که نویسنده یا گوینده آن، ناهنجاری ها را با اغراقی نا­خوشایند و هم­زمان انزجار­آمیز و خنده­ دار به سخره می گیرد. عناصرگروتسکی فضایی دوگانه می آفریند که ترکیبی از افکار متضاد را در خود نهفته دارد؛ در آن واحد هم مجذوب می­ کند و هم می­رماند، هم می­خنداند و هم می ­هراساند. بهرام صادقی و غلام­حسین ساعدی از داستان ­نویسان تاثیر­گذار دهه چهل ایران به شمار می­ روند که زندگی طبقه متوسط را پس از شکست کودتای مرداد ۱۳۳۲ در داستان­ هایشان نشان داده ­اند. هر دو نویسنده در رشته روان­پزشکی تحصیل کرده ­اند و اصالت کارشان در نمایش و تحلیل ذهن پریشان انسان و نمایش درگیری­ های روانی اوست و از این رو داستان­ هایی با فضای گروتسکی می ­آفرینند. در این مقاله، ضمن پرداختن به دلایل و زمینه­ های ایجاد فضای گروتسکی در آثار این دو نویسنده، عناصر گروتسکی آثار داستانی غلام­حسین ساعدی و مجموعه داستان سنگر و قمقمه ­های خالی و داستان بلند ملکوت بهرام صادقی بر اساس نظریه فیلیپ تامسون استخراج و بررسی گردیده و وجوه شباهت ­ها و تفاوت­ های این دو نویسنده  نشان داده شده ­است. برابر این بررسی، عناصر گروتسکی در داستان­ های ساعدی در مقایسه با داستان­ های صادقی از فراوانی بیشتری برخوردار است؛ در داستان­ های ساعدی ۲۱۶ عنصر و در داستان­ های صادقی ۷۵ عنصر گروتسکی وجود دارد.

Keywords:

گروتسک , عناصر گروتسکی , فیلیپ تامسون , صادقی , ساعدی