اثر سن دام و ماههای مختلف فصل چرا بر رفتار چرایی و انتخاب جیره میش های نژاد زندی چراکننده در مراتع استپی یکه باغ قم

از آنجا که علف­خواران به صورت انتخابی به چرا می­پردازند، پیش­بینی مقدار مصرف و شدت تاثیر آنها بر پوشش گیاهی زیست­بوم­های مرتعی نیاز به درک تصمیمات علوفه­خواری دام دارد. بدین منظور یک قرق ۱ هکتاری در مراتع استپی یکه­باغ استان قم ایجاد و در آن تولید و مصرف علوفه در ماههای مختلف فصل چرا به روش وزنی محاسبه گردید. در عین حال، میش های نژاد زندی با سنین ۱،۳ و ۵ ساله از هر گله انتخاب و در طول ماههای فصل چرا، رفتار چرا و ارزش رجحانی گونه­ها برای دام از روش زمان­سنجی بررسی و ترکیب جیره و شاخص رجحان برای هر گونه گیاهی محاسبه و مقایسه گردید. دوره چرا، سرعت و مسافت طی شده و مدت زمان چرا و استراحت دام با استفاده از دستگاهGPS  مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حکایت از آن داشت که در طول فصل چرا، گونه بره­چر (Buffunia macrocarpa)  و گونه­های یکساله اعم از گراس و فورب، بیشترین شاخص رجحان و ترکیب جیره را برای دام داشته­اند. بین سنین مختلف دام به لحاظ انتخاب علوفه تفاوت معنی­داری وجود داشت که البته این تفاوت بارز و برجسته نبود. میان دو روش وزنی و زمان­سنجی نیز همبستگی معنی داری دیده نشد. با توجه به وضعیت فنولوژی و رطوبت خاک زمان مناسب آغاز چرا اواسط فروردین و زمان مساعد برای خروج دام و خاتمه چرا اواخر آبان تعیین شد. بیشترین زمان چرا در فروردین و کمترین آن در تیرماه حادث شد. تجربه دام، طعم، درصد پوشش و ترکیب گیاهی (گیاهان همراه)، عوامل اصلی در انتخاب گونه­های منطقه برای دام بودند. در یکه باغ با توجه به تنوع گونه­ای بالا و چرای گوسفند از انواع بوته­ها، گراسها و فورب­ها می­توان این نوع دام را جزء تعلیف­کنندگان حد واسط۱ به شمار آورد.

اثر سن دام و ماههای مختلف فصل چرا بر رفتار چرایی و انتخاب جیره میش های نژاد زندی چراکننده در مراتع استپی یکه باغ قم Keywords:

ارزش رجحانی , رفتار چرا , نژاد زندی , روش زمان سنجی , دوره چرا , یکه باغ