معرفی شیوه ای برای اعمال مدیریت پایدار بر سرزمین، برمبنای معیارهایIUCN استان کردستان، منطقه کوسالان مریوان

زیستگاه کوسالان، رشته کوهی است با توپوگرافی شدید در امتداد شمال غربی- جنوب شرقی، مشرف بر شهرستان سروآباد در غرب کردستان. این زیستگاه مجموعه­ای از کارکردهای اکولوژیکی بی­نظیر اکوسیستمهای کوهستانی (جنگلهای بلوط و مراتع غنی) و سه رودخانه دائمی با چشمه سارهای فراوان را دارا می­باشد. در این مطالعه، زیستگاه منحصر به فرد کوسالان برای اولین بار از لحاظ توان زیست محیطی با نگرش حفاظت مبتنی بر معیارهای IUCN مورد مطالعه قرار گرفته است. در انجام تحقیق از مطالعات میدانی، اطلاعات کارشناسان، فن سنجش از دور (RS) و سیستمهای اطلاعات جغرافیایی(GIS) برای شناسایی و تجزیه و تحلیل منابع اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی استفاده شد. با کار میدانی و روش هیبرید (تفسیر رقومی- چشمی) تصویر۱۰متری چند طیفی ماهواره SPOT۵ سال ۲۰۰۵، منابع شناسایی شده و نقشه­های واحد شکل زمین، هیدرولوژی، خاک شناسی، پوشش گیاهی، زیستگاه حیات ­وحش، توان اکولوژیکی، کاربری فعلی و سامان عرفی تهیه و با کمک GIS تجزیه و تحلیل، جمع بندی و تلفیق نقشه­ها انجام و یگانهای زیست محیطی مشخص شدند. سپس بر اساس معیارهای IUCN زون­بندی منابع زیست محیطی بعمل آمد. نتایج نشان می دهد، منطقه مورد مطالعه دارای۲۲۴ گونه گیاهی و ۱۹۵ گونه جانوری با پنج زون اصلی محدوده امن (۲۹%)، حفاظتی (۴۱%)، تفرج گسترده (۱۴%)، تفرج متمرکز (۳%)، زون آثار تاریخی و فرهنگی (۱۴/۰%) و زون بازسازی (۲/۱۳%) با ارزشهای علمی، آموزشی، سیمای طبیعی بکر و چشم­اندازهای بی­نظیر است. بنابراین، زیستگاه کوسالان با داشتن ۷۰درصد مساحت برای کاربری حفاظت و وجود گونه­های گیاهی و جانوری در معرض خطر انقراض و مورد تهدید لیست قرمز IUCN می­تواند به عنوان پارک ملی (طبقه II)، جزء شبکه مناطق حفاظتی چهارگانه کشور معرفی گردد. نتایج این تحقیق، معلوم کرد که برای شناسایی و تهیه نقشه­های منابع زیست محیطی مناطقی با توپوگرافی شدید وعدم دسترسی آسان جهت حفاظت بر اساس معیارهای IUCN می­توان از تکنیکهای بالا بهره گرفت.

Keywords:

کوسالان , IUCN , سنجش از دور , توان زیست محیطی , منطقه حفاظتی , سیستمهای اطلاعات جغرافیایی و زون بندی