تحلیل نقش صورت بندی های زبانی و حوزه های فرهنگی در ترجمه ی ترکیب های استعاری (از منظر زبان شناسی شناختی)

توجه به محدودیت های زمینه ای، فرهنگی و شناختی در ترجمه به عنوان یک فرآیند چند بعدی از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ بنابراین، تحلیل صورت بندی های زبانی از این منظر، تاثیر بسزایی در ارتقای کیفیت ترجمه خواهد داشت. از آنجایی که ساختارهای شناختی از طریق صورت بندی مقوله های مفهومی، محتوای مفهومی مورد نظر را تعیین می کنند؛ از این رو، بررسی این استعاره ها به عنوان یکی از پرکاربردترین صورت بندی های زبانی که نقش بسزایی در القای مفاهیم و اندیشه های هر زبان دارند، بسیار ضروری است. پژوهش حاضر بر آن است تا با روش تحلیلی– مقابله ای ضمن بررسی نمونه هایی از استعاره های مفهومی در زبان فارسی، عربی و انگلیسی، بار معنایی هر یک از این استعاره ها و نحوه ترجمه برابر یا نابرابر آن را مورد بحث قرار دهد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که استعاره های مفهومی در زبان های مذکور، فرهنگ بنیاد و مطابق با تجربه های زیسته گویشوران آن زبان ها شکل گرفته و تاثیر قابل توجهی در مفهوم سازی ها داشته است. بنابراین، ترجمه ای هم که برای انتقال معنای صورت بندی ها در نظر گرفته می شود باید ترجمه ای نابرابر و مطابق با فرهنگ و تجربه زیسته گویشوران زبان مقصد باشد. به طورکلی، می توان گفت اهتمام به مقوله های شناختی در ترجمه و مفهوم سازی پیام براساس مبانی فکری و فرهنگی دو زبان مبدا و مقصد، موجب درک درستی از جهان های معنایی در دو زبان و به تبع آن ارائه ترجمه ای مناسب می شود. بر این اساس، مترجم بی آنکه خود را ملزم به تعادل در ترجمه کند باید با توجه به نظام دانایی، معرفتی، فرهنگ و جهان بینی زبان مقصد به انتقال مفاهیم بپردازد.

Keywords:

زبان شناسی شناختی , فرهنگ , استعاره مفهومی , ترجمه